Biografisch portaal

Nico Adriaans (1957 - 1995)

verslavingszorg, geestelijke gezondheidszorg

- Rotterdam

richtte in 1989 in Rotterdam de Junkiebond op. Hij kwam op voor de belangen van druggebruikers en was in de verslavingszorg een van de eerste ervaringsdeskundige onderzoekers.

Jan Adriani (1874 - 1948)

armenzorg, sociaal werk

- Utrecht

secretaris van de Utrechtse armenraad, docent CICSA, docent van Marie Kamphuis en een van de eerste promotoren van een methodische aanpak van het armenbezoek.

Sietske Altink (1954 - 2020)

emancipatie, wetenschap

- Schiedam, Amsterdam

Wetenschapper en publicist Sietske Altink was fel gekant tegen het criminaliseren van prostitutie. Ze vond het een eerzaam en legitiem vak.

Bob van Amerongen (1924 - 2014)

verslavingszorg,

- Haarlem

was verzetsheld, stond model voor één van de karakters in Reve’s De Avonden en groeide na het overlijden van zijn pleegzoon aan drugs uit tot preventie-boegbeeld in de verslavingszorg.

Conny Bellemakers (1960 - 2014)

gehandicaptenzorg, emancipatie

- Roermond

Conny Bellemakers was tot haar 28e kerngezond, getroffen door MS ontpopte ze zich tot een belangrijk denker en publiciste over zelfregie. Als ’disabilityactivist’ stond ze aan de wieg van het PGB.

Ina van Berckelaer-Onnes (1942)

ontwikkelingsstoornissen in het bijzonder autisme, wetenschap

- Leiden

was hoogleraar orhopedagogiek en verricht pionierswerk om de kennis van autisme onder een breed publiek te verspreiden. Zij nam ook het intiatief tot de Canon autisme.

Frans Berkers (1949 - 2025)

sociaalcultureel werk, vormingswerk

- Den Haag / Amsterdam

was vanaf de jaren zeventig spraakmakend in het (politiek) vormingswerk en introduceerde met anderen het werk van Oskar Negt (’exemplarisch leren en sociologische verbeeldingskracht’) in Nederland.

Wilhelmina J. Bladergroen (1908 - 1983)

pedagogisch werk, speciaal onderwijs

- Groningen

hoogleraar orthopedagogiek, oprichtster van de eerste school voor kinderen met leer- en opvoedingsmoeilijkheden (lom-school) en warm pleitbezorgster om spelende kinderen volop ruimte te geven.

Louis Blankenberg (1852 - 1927)

armenzorg, charitas

- Amsterdam

richtte in Amsterdam Liefdadigheid naar Vermogen op, stond aan de wieg van het Tijdschrift voor Armenzorg.

Elisabeth Boddaert (1866 - 1948)

jeugdzorg, pedagogisch werk

- Amsterdam

wegbereider van de buitenschoolse opvang voor verwaarloosde jeugd, grondlegger van de Boddaertcentra die meer dan honderd jaar hebben bestaan.

Jo Boer (1906 - 1985)

opbouwwerk,

- Assen

was directeur Stichting Opbouw Drenthe, introduceerde het Amerikaanse community development, schreef in 1960 eerste Handboek over maatschappelijk opbouwwerk.

Pier de Boer (1884 - 1945)

onderwijs, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Amsterdam

zette zich als eerste ’ambtenaar van de nazorg’ enorm in om kinderen na het buitengewoon lager onderwijs aan werk te helpen, ondermeer door aparte werkinstellingen op te richten.

Nico de Boer (1955 - 2019)

sociaal werk, wetenschap

- Amsterdam

publiceerde over wijkgericht werken en de institutionele geschiedenis van het welzijnswerk, muntte in 2011 het begrip ’Burgerkracht’ in een spraakmakend essay.

Gezina Boerma-Bähler (1874 - 1953)

opbouwwerk, sociaalcultureel werk

- Paterswolde (Dr)

richtte in het Drentse Paterswolde in 1915 het eerste dorpshuis in Nederland op en stond aan de wieg van de latere Stichting Opbouw Drenthe.

Feitse Boerwinkel (1906 - 1987)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Amersfoort

tussen 1953 en 1971 directeur van Academie Kerk en Wereld (later sociale academie De Horst) en inspireerde velen met zijn boek Inclusief denken en zijn ’open’ religiositeit.

Alida (majoor) Bosshardt (1913 - 2007)

maatschappelijke opvang,

- Amsterdam

de beroemdste en bekendste heilsoldaat van het Legers des Heils, onvermoeibaar colporterend met de Strijdkreet, dagelijks in de weer met de opvang van o.a. prostituees.

Dunya Breur (1942 - 2009)

geestelijke gezondheidszorg,

- Amsterdam

werd in 1972 als ’gevaar voor mede-patiënten het gekkenhuis uitgegooid’, groeide uit tot ’geweten’ van de Cliëntenbond en hielp lotgenoten aan de psychiatrie te ontsnappen.

Jaap de Bruin (1896 - 1978)

jongerenwerk, sociaalcultureel werk

- Den Haag

richtte in 1926 voor arbeidersjongeren clubhuis De Mussen op en stond als Meester de Bruin aan de wieg van het Haagse buurthuiswerk, waar hij tot zijn pensioen in 1967 aan verbonden bleef.

Anneke Cohen Rodrigues (1941 - 2021)

gehandicaptenzorg, openbaar bestuur

- Zevenaar

‘Supermoeder’ - wist zorg voor haar tweeling met een spasme te combineren met lidmaatschap van de gemeenteraad en vele bestuursfuncties

BartJan Commissaris (1962 - 2022)

onderwijs,

- Amsterdam Zuidoost / Bijlmer

directeur van brede school in de Amsterdamse Bijlmer en krachtige voorvechter van gelijke kansen van alle leerlingen.

Henk Cornelissen (1949)

samenlevingsopbouw, opbouwwerk

- Eindhoven / Utrecht

was 25 jaar voorman van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA), initieerde een reeks instrumenten om de positie van bewoners recht te doen, zoals de ABCD-aanpak.

Noor van Crevel (1930 - 2019)

maatschappelijke opvang, emancipatie

- Amsterdam

radicaal feminist, was maatschappelijk werker en docent aan de sociale academie; richtte, samen met anderen, in 1974 het eerste Blijf van m’n Lijf-huis in Amsterdam op, voor vrouwen én kinderen.

Jules van Dam (1959)

maatschappelijke opvang, geestelijke gezondheidszorg

- Utrecht

richtte in 1993 in Utrecht de Tussenvoorziening op, waar hij dertig jaar leiding aan gaf. Van koffie en dekens uitdelen vanuit een bus naar Housing First.

Tiete Damsté-Terpstra (1924 - 2020)

speciaal onderwijs,

-

Zij maakte van hulp aan stotterende en slissende mensen een echt vak. Logopedie was niet langer een bijzaak voor docenten en zangleraren.

Joop Dondorp (1906 - 1996)

verstandelijke gehandicaptenzorg,

- Hilversum

initiatiefnemer, drijvende kracht en vanaf het begin in 1956 tot 1974 voorzitter van Philadelphia, ’protestants christelijke vereniging van ouders en vrienden van het afwijkende kind’.

Willem Drees (1886 - 1988)

sociale zekerheid, openbaar bestuur

- Den Haag

Bijnaam Vadertje Drees, legde als minister in 1947 de grondslag voor de AOW, bouwde als minister-president (1948-1958) aan het fundament van de welvaart/verzorgingsstaat.

Hendrik Lodewijk Drucker (1857 - 1917)

sociaal werk, volksontwikkeling

- Leiden/Groningen

was een van de belangrijkste sociale hervormers en volksverheffers van rond 1900, betrokken bij een groot aantal initiatieven op het terrein van de volksontwikkeling en sociale zekerheid.

Corrie van Eijk-Osterholt (1923)

geestelijke gezondheidszorg,

- Rotterdam

gaf met haar boek Laten ze het maar voelen in 1972 de aftrap van de Gekkenbeweging, later de Cliëntenbeweging in de psychiatrie. Het boek maakte een storm van verontwaardiging en herkenning los.

Jürgen Erich Feuerriegel (1955)

maatschappelijke opvang,

- Helmond

initiatiefrijke bestuurder van de Stichting Maatschappelijke Opvang, gedreven door een grote compassie voor mensen wier levens getekend zijn door tegenslagen, pech en onvermogen.

Jan Foudraine (1929 - 2016)

geestelijke gezondheidszorg,

-

psychiater die begin jaren zeventig met zijn boek Wie is van hout... de psychiatrie opschudde, vervolgens in de ban raakte van het Oosters denken en zich aansloot bij de Bhagwanbeweging.

Henk Geertsema (1954 - 2022)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Zwolle

Andragoog en docent, heeft met meerdere publicaties belangrijke bijdrage geleverd aan de theorievorming van het sociaal werk.

Ad van Gennep (1937 - 2019)

verstandelijke gehandicaptenzorg, wetenschap

- Nederland

hoogleraar aan de Universiteit van Amsterdam, in woord en daad onvermoeibaar pleitbezorger van de emancipatie van mensen met een verstandelijke beperking.

Bas van Gent (1937 - 2023)

wetenschap,

- Amsterdam/Leiden

Droeg in de roerige jaren zeventig als wetenschappelijke medewerker bij aan de ontwikkeling van de andragologie in Amsterdam, waarna hij in 1977 hoogleraar andragogiek werd in Leiden.

Aafke Gesina-van Hulst (1868 - 1930)

thuiszorg,

- Harlingen / Friesland

pionier van de wijkverpleging in Nederland. In 1894 begon zij in Harlingen met een vorm van wijkverpleging, die later aansluiting vond bij het Groene Kruis. Bron:FNI.

Gerrit Jurriaan Govaars (1866 - 1954)

armenzorg, maatschappelijke opvang

- Amsterdam

onderwijzer die in 1887 een afdeling van het Salvation Army, het Leger des Heils, oprichtte. [NADER UIT TE WERKEN]

Andrew de Graaf (1867 - 1945)

maatschappelijke opvang,

- Amsterdam

Andrew de Graaf (1867-1945) was tientallen jaren het gezicht van het protestants-christelijke sociale werk, maar ook een onvermoeibaar strijder tegen misstanden in de prostitutie.

René Graat (1945 - 2020)

pastoraal werk, samenlevingsopbouw

- Zuid-Limburg

pastoor in Banholt in Zuid-Limburg, inspirerend pastoraal werker, werkte 30 jaar in Congo en was in de dorpsgemeenschap een zeer gerespecteerd toonbeeld van medemenselijkheid en gemeenschapszin.

Rochelle Griffin (1947 - 2025)

palliatieve zorg,

- Amsterdam

zag zich als ‘vroedvrouw van de overgang van leven naar dood’. Tijdens de aidsepidemie begeleidde ze hiv- patiënten onder meer met haar stichting Vuurvlinder.

Oscar Guermonprez (1912 - 1977)

volksontwikkeling,

- Bakkeveen / Bergen

was cursusleider en directeur van volkshogeschool Bergen. Hij behoort tot de grondleggers van het moderne vormings- en volksontwikkelingswerk, cultuureducatie en de democratische burgerschapsvorming.

Ab Haak (1943 - 2016)

volkshuisvesting,

- Emmer Compascum

was een legendarische voorvechter van huurdersbelangen, grondlegger van de huurdersbeweging in Nederland als oprichter van het Nederlands Verbond van Huurders.

Joke de Haas (1936 - 2022)

zelfhulp, informele zorg

- Eindhoven

Joke de Haas kreeg in haar leven meer steun van lotgenoten dan van hulpverleners. Als ‘moeder van de zelfhulp’ zette ze in Nederland zelfhulp op de kaart.

Fé Haije (1891 - 1948)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Amsterdam

richtte in 1921 met vooruitstrevende opvattingen in Amsterdam de Katholieke school voor maatschappelijk werk op en lanceerde het woonwagenliefdewerk.

Rob Hajer (1929 - 2021)

vormingswerk, volwasseneneducatie

- Nijmegen

vormingswerker, docent aan Sociale Academie en Universiteit, instellingsdirecteur, publicist, wetenschapper, bestuurder en animator, muntte het begrip volwasseneneducatie.

Ab Harrewijn (1954 - 2002)

armenzorg, openbaar bestuur

- Utrecht

zette zich als hervormd predikant en politicus sterk in voor mensen aan de ’onderkant’ van de samenleving, zoals daklozen, bijstandsgerechtigden en verslaafden.

Arend Jan Heerma van Voss (1942 - 2022)

geestelijke gezondheidszorg,

- Amsterdam

journalist, was 20 jaar eindredacteur van het Maandblad Geestelijke volksgezondheid en belangrijk chroniqueur van ontwikkelingen in de geestelijke gezondheidszorg.

Ria van der Heijden (1929 - 2006)

geestelijke gezondheidszorg,

- Rotterdam

in 1984 oprichtster van Ypsilon - ’landelijke vereniging van familieleden en betrokkenen van mensen met schizofrenie of een psychose’.

Ottho Gerhard Heldring (1804 - 1876)

jeugdzorg, vrouwenhulpverlening

- Zetten

hervormd sociaal gericht predikant, prionier jeugdzorg, stond aan de wieg van de Hoenderloogroep en de jeugdinrichtingen in Zetten (nu Heldringstichting). .

Gradus Hendriks (1920 - 2007)

samenlevingsopbouw, opbouwwerk

- Den Haag

dertig jaar lang topambtenaar bij het ministerie van CRM en architect van de samenlevingsopbouw in Nederland. Hij zette het opbouwwerk op de kaart.

Dirk Herderschêe (1877 - 1969)

speciaal onderwijs, gehandicaptenzorg

- Amsterdam

arts, verwierf binnen het buitengewoon onderwijs grote bekendheid door de intelligentietest van Binet aan te passen, uit te breiden en te normeren voor de Nederlandse situatie.

Anna van Hogendorp (1841 - 1915)

maatschappelijk werk,

- Den Haag

In 1885 organiseerde Anna van Hogendorp een petitie aan de Tweede Kamer tegen de handel in vrouwen en meisjes.

Johan van Hulst (1911 - 2018)

pedagogisch werk, openbaar bestuur

- Amsterdam

was een Nederlands verzetsstrijder, hoogleraar pedagogiek en politicus. In de Tweede Wereldoorlog redde hij met anderen het leven van honderden Joodse baby’s en jonge kinderen.

Hermen J. Jacobs (1887 - 1976)

speciaal onderwijs, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Den Haag

onderwijzer, uitgever, schrijver, ontwikkelaar lesmethoden, speelde inhoudelijk en organisatorisch een cruciale rol in de ontwikkeling van het buitengewoon (speciaal) onderwijs.

Aletta Jacobs (1854 - 1929)

emancipatie,

- Amsterdam

was in 1878 de eerste vrouwelijke arts in Nederland, werd later huisarts en de beroemdste Nederlandse vertegenwoordigster van de eerste feministische golf. (Tekst AO-boekje 1979)

Johan Janssens (1955)

opbouwwerk,

- Rotterdam

is een meester in opbouwwerkcampagnes en sinds begin jaren negentig de drijvende kracht achter het Opzoomeren in Rotterdam.

Bertje Jens (1913 - 2009)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Amsterdam/Groningen

schreef in 1961 de eerste beroepscode voor maatschappelijk werkers en publiceerde in 1967 een standaardwerk over de beroepsethiek van sociaal werkers.

Jan de Jong (1920 - 2013)

volkshuisvesting,

- Amsterdam

ontwikkelde zich van jongste bediende tot voorzitter van de Algemene Woningbouwvereniging, de grootste sociaaldemocratische corporatie van Nederland. Een volkshuisvestingsicoon.

Krijn de Jong (1945 - 2025)

maatschappelijk werk, maatschappelijke opvang

- Amsterdam / Urk

zette zich als gelovige maatschappelijk werker met hart en ziel in voor mensen aan de zelfkant en speelde een belangrijke rol in de acceptatie van vluchtelingen.

G (Gerrit). T. J. de Jongh (1861 - 1949)

jeugdzorg, reclassering

- Rotterdam, Amsterdam

werd in 1922 de eerste kinderrechter in Amsterdam, bedacht veel praktische oplossingen, zoals tehuizen voor werkende jongeren, en zorgde voor jurispredentie waar het kinderrecht mee vooruit kon.

Jan Floris de Jongh (1910 - 1980)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Amsterdam

was vanaf 1946 twintig jaar directeur van de School vooor Maatschappelijk Werk in Amsterdam, zette zich energiek in voor de professionalisering en verwetenschappelijking van het vak sociaal werk.

Tjitte & Jannetta Jonker (1866 - 1922)

maatschappelijke opvang,

- Amsterdam

Tjitte (1866-1922) en Jannetta (1872-1921) Jonker richtten in 1904 de vereniging Hulp voor Onbehuisden in Amsterdam op. Daarmee stonden ze aan de wieg van de professionele maatschappelijke opvang.

Petra Jorissen (1950 - 2023)

gehandicaptenzorg,

- Amsterdam

Publicist Petra Jorissen wilde vooral een normaal leven. Zonder obstakels. Daarvoor zocht ze alle grenzen op. Maar je moest haar geen rolmodel voor mensen met een beperking noemen, dan werd ze fel.

Jacob Juch (1895 - 1943)

verstandelijke gehandicaptenzorg,

- Noordwijk

was als directeur van de Willem van den Berghstichting een vernieuwer van de gehandicaptenzorg. Hij richtte zich als eerste in Nederland op het activeren van mensen met een verstandelijke beperking.

Doortje Kal (1948)

geestelijke gezondheidszorg, samenlevingsopbouw

- Amsterdam

was actief betrokken bij de vernieuwingsbweging in de psychiatrie en gaf met lezingen en publicaties handen en voeten aan het begrip kwartiermaken.

Ronald Kalka (1951)

vrijwilligerswerk,

- Utrecht

winnaar van de Utrecht Vrijwilligerstrofee in 2020, meer dan veertig jaar dagelijks actief in het vrijwilligerswerk, onder meer alvoorzitter van de Stcichting Asha en de voetbalvereniging Kismet.

Marie Kamphuis (1907 - 2004)

maatschappelijk werk, onderwijs

- Amsterdam, Groningen

pionierde met social case work na de Tweede Wereldoorlog, grondlegster van het professioneel maatschappelijk werk.

René Kempenaar (1954 - 2007)

jongerenwerk,

- Almere

doceerde vechtsporten, kwam in het jongerenwerk terecht en stimuleerde het talent van rappers als Ali B., DRT, JayTee en Raymzter.

Arie Keppler (1876 - 1941)

volkshuisvesting,

- Amsterdam

onder zijn energieke leiding werden er in Amsterdam tot 1935 ruim 30.000 woningen gebouwd en werd Amsterdam en de Amsterdamse school voortrekker van de Nederlandse volkshuisvesting.

Arnold Kerdijk (1846 - 1905)

openbaar bestuur, wetenschap

- Amsterdam

sociaal-liberaal en politicus, pleitte eind 19e eeuw voor sociale hervormingen, was hoofdredacteur van het Sociaal Weekblad.

Corrie Kersten (1939)

ontwikkelingsstoornissen i.h.b. autisme,

- Reek

Icoon voor mensen met autisme; oprichtster Kinderhuis & Boerderij in Reek (NB), een unieke plek voor kinderen met autisme die na hun verblijf in een behandelsetting een thuis nodig hebben.

Trees Keultjes (1926 - 2022)

politie en justitie,

- Oss

was een van de eerste vrouwelijke politieagenten, was streng, maar had oog voor de sociale achtergrond van de jongelui die op het verkeerde pad dreigden te raken.

Teake (Taco) Kingma (1920 - 1994)

verstandelijke gehandicaptenzorg,

- Leeuwarden

was de pionier van de professionele zorg voor mensen met een verstandelijke beperking in Friesland (circa 1950-1980). Hij legde de basis voor veel nieuwe voorzieningen.

Uilke Jans Klaren (1852 - 1947)

kinderopvang, pedagogisch werk

- Amsterdam

pionier van de speeltuinbeweging, baldadig gedrag van arbeiderskinderen lag niet aan hun milieu, maar aan een groot gebrek aan goede speelruimte.

Marga Klompé (1912 - 1986)

maatschappelijk werk, opbouwwerk

- Arnhem/Den Haag

als eerste vrouwelijke minister op het Ministerie van Maatschappelijk Werk gaf zij een boost aan de samenlevingsopbouw en haar Bijstandswet maakte een einde aan de charitatieve armenzorg.

Jan Klootsema (1867 - 1926)

jeugdzorg, wetenschap

- Alkmaar / Doetinchem

’architect van de residentiële orthopedagogiek’, publiceerde als adjunt-directeur van het Rijksopvoedingsgesticht in Alkmaar het eerste overzicht van ’kindergebreken’.

Emilie Charlotte Knappert (1860 - 1952)

maatschappelijk werk, opbouwwerk

- Amsterdam

nam initiatief tot buurthuis Ons Huis in 1894, richtte in 1899 eerste opleiding voor maartschappelijk werkers op, waarvan ze directrice werd.

Jean Knooren (1944 - 2024)

geestelijke gezondheidszorg, emancipatie

- Eindhoven

was een van eerste gepassioneerde pleitbezorgers om ervaringsdeskundigheid een plek te geven in de geestelijke gezondheidszorg en de verslavingszorg. Hij schreef er een groot aantal publicaties over.

Hein Knuttel (1919 - 1980)

jeugdzorg,

- Rotterdam/Zwolle

was ambtenaar van de kinderwetten in Rotterdam en vanaf 1957 tot 1974 gedreven (en later zelfs blinde) directeur van Pro Juventute in het arrondissement Zwolle.

Daniël Kohler (1863 - 1918)

speciaal onderwijs, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Rotterdam

startte als hoofdonderwijzer in 1896 een proef met een ’bijklasse’ voor kinderen die extra ondersteunig nodig hadden en stond daarmee aan de wieg van de ontwikkeling van het speciaal onderwijs.

Jeannette Kok (1946 - 2022)

gezondheidszorg, palliatieve zorg

- Amsterdam

In de jaren dat aids hard toesloeg in Amsterdam, zette sociaal-verpleegkundige Jeannette Kok zich onvermoeibaar in voor de patiënten. Zij bood troost in de frontlijn van de hiv-zorg.

Conny Kooijman (1954)

verstandelijke gehandicaptenzorg,

- Utrecht

richtte in 1995 de LFB (Landelijke Federatie Belangenverenigingen), een belangenorganisatie voor en door mensen met een verstandelijke beperking, waarvan ze tot 2020 directeur en boegbeeld was.

Marie Kruseman (1862 - 1950)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Delft

kwam in 1883 in dienst van de N.V. Nederlandsche Gist- & Spiritusfabriek in Delft en groeide daar in zes jaar uit tot Nederlands eerste maatschappelijk werkster in een fabriek.

Paul Kuijpers (1929 - 2022)

samenlevingsopbouw, openbaar bestuur

- Tilburg / Amsterdam

was als directeur van het PON lange tijd een van de ideologische kopstukken van het welzijnswerk. Later, als directeur van De Balie was hij voor velen een bron van inspiratie.

Geert van der Laan (1946 - 2017)

maatschappelijk werk, wetenschap

- Groningen

publiceerde over legitimering van het maatschappelijk werk en werd in 1994 eerste hoogleraar maatschappelijk werk.

Miek de Langen (1930 - 2019)

jeugdzorg, wetenschap

- Amsterdam

was hoogleraar jeugdrecht, pleitte onvermoeibaar voor een betere rechtspositie van kinderen en richtte in 1985 de eerste Kinderrechtswinkel ter wereld op.

Wil van de Leur (1944 - 2007)

opbouwwerk,

- Leeuwarden / Den Haag

was tussen 1982 en 2007 directeur van het Landelijke Platform/Centrum Opbouwwerk en als zodanig de belichaming van het Nederlandse opbouwwerk.

Maarten van der Linde (1948 - 2020)

sociaal werk, onderwijs

- Utrecht

docent en historicus, zette onderzoek en onderwijs naar de geschiedenis van sociaal werk weer op de kaart. Auteur Basisboek Geschiedenis Sociaal Werk. Pionier Canon sociaal werk.

Don Linszen (1945 - 2021)

geestelijke gezondheidszorg,

- Amsterdam

Dankzij zijn baanbrekend werk in de door hem opgerichte Adolectenkliniek hebben veel adolescenten die getroffen werden door schizofrenie of een psychose nog iets moois van hun leven kunnen maken.

Jeanne Löhnis (1894 - 1967)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Amsterdam

was van 1947 tot 1956 de eerste directeur van de Nederlandse Bond van Maatschappelijk Werkers en daarna internationaal actief als vice-voorzitter van de International Federation of Social Workers.

Inge Mans (1953 - 2023)

gehandicaptenzorg, geestelijke gezondheidszorg

- Utrecht

gaf mensen met een verstandelijke beperking een stem in de geschiedschrijving en schreef er twee standaardwerken over, waaronder Zin der zotheid (1998).

Tine Marcus (1861 - 1949)

speciaal onderwijs, emancipatie

-

als ’dovenmoeder’ dé beschermvrouwe van slechthorenden in Nederland en decennialang de ziel van de Vereeniging voor Slechthorenden.

Helena Mercier (1839 - 1910)

volkshuisvesting, volksontwikkeling

- Amsterdam

was een belangrijke aanstichter van de eerste feminsitische golf en geldt als pionier van het maatschappelijk werk.

Johanna ter Meulen (1867 - 1937)

maatschappelijk werk, volkshuisvesting

- Amsterdam

richtte in 1903 de Vereniging van Woningopzichteressen op, begeleidde arme arbeidersgezinnen en werkte ’outreachend’ avant-la-letrre.

Heleen ter Meulen (1872 - 1953)

sociaal werk, maatschappelijk werk

- Amsterdam

begon als verpleegzuster in het Wilhelmina Gasthuis in Amsterdam als eerste met maatschappelijk werk voor (ontslagen) ziekenhuispatiënten.

Herman Milikowski (1909 - 1989)

wetenschap,

- Amsterdam

rekende als een der eerste sociologen af met de ’onmaatschappelijkheidsbestrijding’ en schreef in 1967 de invloedrijke bestseller Lof der onaangepastheid.

Jan Mokkenstorm (1962 - 2019)

geestelijke gezondheidszorg,

- Amsterdam

was als psychiater werkzaam voor GGZ InGeest en zette in 2009 als bevlogen oprichter van het platform 113 zelfmoordpreventie duurzaam op de kaart.

Carel Muller (1937 - 2020)

verstandelijke gehandicaptenzorg,

- Den Dolder

was als directeur van Nieuw-Dennendal de ideoloog en inspirator achter het ’verdunningsexperiment’ dat in 1974 ruw werd afgebroken door ingrijpen van hogerhand.

Femina Muller (1826 - 1909)

kinderopvang, pedagogisch werk

- Amsterdam

prionier van de kinderopvang; bestreed als voorvrouw van de ’Vereeniging tot Verbetering van Kleine Kinderbewaarplaatsen’ misstanden in de opvang van jonge kinderen.

Marie Muller-Lulofs (1854 - 1954)

maatschappelijk werk, armenzorg

- Utrecht

pionier in de armenzorg in Utrecht, mede-oprichtster in 1899 van de Opleidingsinrichting voor Sociale Arbeid, de latere School voor Maatschappelijk Werk.

Daan Mulock Houwer (1903 - 1985)

jeugdzorg, wetenschap

- Amersfoort

sleutelfiguur in de geschiedenis van de jeugdzorg, permanent op zoek naar hervorming en verbeteringen van de residentiële zorg voor jongeren.

Henny van den Nagel (1939)

maatschappelijke opvang,

- Utrecht

Henny van den Nagel richtte in 2006 Huize Agnes in Utrecht op, een opvang voor vrouwen zonder verblijfsvergunning.

Dirk Noordam (1881 - 1944)

jeugdzorg, speciaal onderwijs

- Valkenheide

was van 1922 tot 1944 directeur van opvoedingsgesticht Valkenheide, waarin hij het onderwijs uitbouwde. In september 1944 werd hij op laffe wijze door de Duitsers vermoord.

Lex Noyon (1923 - 2001)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Amsterdam

was in Amsterdam directeur van de Sociale Academie en achtereenvolgens directeur van Zorg en Bijstand (latere Blankenbergstichting) en voorzitter van de NL-Vereniging van Maatschappelijk Werkers.

Annie van Oort-Stolzenbach (1926 - 2009)

samenlevingsopbouw, vrijwilligerswerk

- Den Bosch

was in Den Bosch-Oost meer dan twintig jaar actief als vrijwilligster in het welzijnswerk, vrouwenwerk en het wijkgezondheidscentrum Samen Beter. Zij stond aan de wieg van talrijke initiatieven.

Edo Paardekooper Overman (1948 - 2022)

maatschappelijke opvang, geestelijke gezondheidszorg

- Haarlem

noemt zichzelf een geprofessionaliseerde ervaringsdekundige, via belangenorganisaties maakt hij zich al jaren lang hard voor dak- en thuisloze mensen, zowel op nationaal als internationaal niveau.

Rob van Pagée (1946 - 2025)

jeugdzorg,

- Amsterdam / Nederland / Europa

begon als maatschappelijk werker bij de Raad voor de Kinderbescherming, introduceerde uit onvrede de Eigen Kracht conferenties, die in 2011 een wettelijke grondslag kregen in de jeugdzorg.

Bram Peper (1940 - 2022)

openbaar bestuur, samenlevingsopbouw

- Rotterdam

was burgemeester van Rotterdam en socioloog, noemde zichzelf in de jaren negentig ‘aanstichter’ van de Sociale Vernieuwing.

Cecilia Pérez Yáñez (1954)

vrouwenhulpverlening, maatschappelijke opvang

- Zaanstad / Amsterdam

Eén van de eerste migrantenvrouwen die aan de slag ging in de vrouwenopvang; pionier van de steunpunten huiselijk geweld en van de systeemgerichte aanpak en focus op eer.

Jan van der Ploeg (1916 - 1986)

openbaar bestuur, opbouwwerk

- Rotterdam

PvdA-wethouder, die van Rotterdam het grote voorbeeld van geslaagde stadsvernieuwing maakte met een prominente rol voor opbouwwerkers.

Gerrit Poels (1929 - 2023)

maatschappelijke opvang, armenzorg

- Tilburg

stapte uit de kerk en begon in 1968 in Tilburg een opvang voor dak- en thuislozen, dat uitgroeide tot Huize Poels. Bleef na zijn pensioen actief als ’broodpater’.

Arie Querido (1901 - 1983)

geestelijke gezondheidszorg, wetenschap

- Amsterdam

werkte bij de GG&GD in Amsterdam, was de grondlegger van de sociale psychiatrie en hechtte als eerste ’rijdende psychiater’ grote waarde aan het huisbezoek.

Piet Reckman (1928 - 2007)

opbouwwerk, emancipatie

- Odijk

streed zijn hele leven hartstochtelijk voor sociale gerechtigheid, was een legendarische docent aan sociale academie De Horst en groeide uit tot icoon van de actiegerichte jaren zeventig en tachtig.

Agnes de la Rie (1930 - 2017)

maatschappelijk werk, jeugdzorg

- Emmen

“Moeder van het schoolmaatschappelijk werk”, van 1973 tot 2012 gezichtsbepalend lid en voorzitter van de Functiegroep schoolmaatschappelijk werk van de Ned. Ver. van Maatschappelijk Werkers (NVMW)

Ben Sajet (1887 - 1986)

gezondheidszorg, openbaar bestuur

- Amsterdam

arts en sociaal-democratisch politicus, die zich inzette voor verbetering van de gezondheidszorg en maatschappelijk welzijn. Naamgever van het Ben Sajet-centrum.

Ds. M. W. Scheltema (1826 - 1904)

jeugdzorg,

- Dokkum / Amersfoort

pionier van de pleegzorg (’gezinsverpleging’), oprichter van ’Maatschappij tot opvoeding van weezen in het huisgezin’ - bekend als ’Opvoedingsmaatschappij Zandbergen’.

Margot Scholte (1963 - 2020)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Haarlem/Utrecht

Margot Scholte was lector Maatschappelijk werk Hogeschool InHolland. Zij was één van de eerste warme pleitbezorgers voor een meer generalistische invulling van het sociaal werk.

Pieter Hendrik Schreuder (1876 - 1947)

speciaal onderwijs, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Den Haag

pionier speciaal onderwijs, startte in Den Haag in 1902 ’hulpklas voor achterlijke kinderen’, bouwde deze uit tot een voorbeeldschool in veel andere gemeenten.

Elfriede Sinester (1938)

sociaalcultureel werk, jongerenwerk

- Amsterdam-Zuidoost

richt in 1985 in de Amsterdamse Bijllmer het eerste buurthuis voor tienermeiden op.

Nan Snijders-Oomen (1916 - 1992)

ontwikkelingsstoornissen i.h.b. autisme, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Groningen

kinderpsycholoog, ontwikkelde in 1943 de Snijders-Oomen niet-verbale intelligentietest, bekend als de SON-test. Zij was in Nederland een der eersten die zich met autisme bezighield.

Fred Spijkers (1946)

maatschappelijk werk,

- Culemborg

trotseerde als bedrijfsmaatschappelijk werker het Ministerie van Defensie toen hij weigerde een dodelijk ongeluk toe te dekken en werd daarmee een boegbeeld voor de beroepsethiek.

Riek Stienstra (1942 - 2007)

emancipatie, maatschappelijk werk

- Amsterdam

was een maatschappelijk werker die hulp voor de regenbooggemeenschap op de kaart zette. Zij was directeur van de Schorerstichting (1974-2004), die het buddysysteem introduceerde tijdens de aidscrisis.

Johanna te Stuten (1829 - ????)

geestelijke gezondheidszorg,

- Den Haag

stond in 1892 als eerste patiënte op tegen de mishandelingen die haar in een gesticht ten deel vallen. Haar brochure over het ’Haagsche Krankzinnigengesticht’ veroorzaakte een politiek sc

Nel Tibout (1899 - 1968)

jeugdzorg, geestelijke gezondheidszorg

- Amsterdam

werd in 1928 leidster van het eerste Medisch Opvoedkundige Bureau in Amsterdam, waar zij zich ook als psychiater en psychoanalytica vestigde. Deze functies vervulde zij 20 jaar.

Kees Trimbos (1920 - 1988)

geestelijke gezondheidszorg,

- Nederland

werd bekend als geestelijk bevrijder van rooms-katholiek Nederland en ontwikkelde zich als hoogleraar tot een criticus van de medisch georienteerde psychiatrie.

Jan Troost (1958 - 2023)

emancipatie, gehandicaptenzorg

- Nijmegen

was zijn leven lang het activistische (en humoristische) boegbeeld in de strijd voor gelijke rechten voor mensen met een beperking.

Gerard van de Ven (1939)

maatschappelijk werk, sociaal werk

- Eindhoven

speelde in 1970 de hoofdrol in de zaak-Christientje, waarbij hij wegens insubordinatie (ongehoorzaamheid) werd ontslagen. Door de protestgolf die daar op volgde, kreeg de beroepscode een enorme boost.

Jolanda Venema (1966 - 1999)

verstandelijke gehandicaptenzorg,

- Assen / Drachten

haar wanhopige ouders publiceerden in 1988 een foto in Leeuwarder Courant, waar zij naakt was vastgeketend aan de muur. Het schokkende beeld leidde tot een omslag. Ook voor Jolanda.

Krijnie Verlaan (1931 - 2016)

emancipatie, volksontwikkeling

- Heiloo

ontwikkelde als vormingsleidster in Noord-Holland de cursus Vrouwen Oriënteren zich op de Samenleving (VOS-cursus). Tienduizenden vrouwen gaven hun levens na deze cursussen een nieuw perspectief.

Hilda Verwey-Jonker (1908 - 2004)

wetenschap, openbaar bestuur

-

was een der eerste vrouwelijke sociologen, zeer betrokken bij de ontwikkeling van het maatschappelijk werk, stond altijd op de bres voor emancipatie van mensen en muntte het woord ’allochtoon’.

Ella Vogelaar (1949 - 2019)

samenlevingsopbouw, openbaar bestuur

- Utrecht

zette zich als minister wonen, wjken & integratie in voor een actief ’integraal’ wijkenbeleid, waarin bewoners en professionals een sterke stempel drukken op de koers en de uitvoering.

Adriaan van Voorthuijsen (1871 - 1952)

speciaal onderwijs, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Groningen

was als arts en later als eerste onderwijsinspecteur de ’grondvester’ van het buitengewoon/speciaal onderwijs.

Flora Wagenaar (1938 - 2023)

vrijwilligerswerk, ouderenwerk

- Amsterdam

Ruim 35 jaar was zij de drijvende kracht achter het Felicitatieproject, een vrijwilligersinitiatief dat eenzaamheid bij ouderen in de Amsterdamse Rivierenbuurt tegengaat.

Louise Went (1865 - 1951)

maatschappelijk werk, armenzorg

- Amsterdam

richtte in 1899 eerste beroepsopleiding voor maatschappelijk werk op, was woningopzichteres en directrice N.V. Bouwonderneming Jordaan.

Aad Wepster (1884 - 1964)

speciaal onderwijs, verstandelijke gehandicaptenzorg

- Dordrecht

Aad Wepster was een pionier in het buitengewoon onderwijs, met zijn initiatieven stond hij aan de wieg van de sociale werkvoorziening in Nederland.

Arend Wesdijk (1982 - 2023)

opbouwwerk, samenlevingsopbouw

- Barendrecht

zag zichzelf als ‘samenlevingsstrateeg’, iemand die de echte verhalen van mensen serieus neemt én ze vertaalt naar sociaal beleid en politiek.

Henk van der Wielen (1903 - 1990)

volksontwikkeling,

- Friesland

nam in 1931 mede het initiatief tot de eerste volkshogeschool Allardsoog en droeg met zijn visie en enthousiasme gestaag bij aan de uitbouw van de volkshogescholen.

Andries van Wijngaarden (1935 - 2023)

volkshuisvesting, opbouwwerk

- Rotterdam

Rotterdamse stadsvernieuwingsarchitect die intensief samenwerkte met bewoners en ze een dooslaggevende stem gaf in renovatieprojecten.

Hans van der Wilk (1938 - 2024)

geestelijke gezondheidszorg,

- Schiedam/Amsterdam

werd meermalen opgenomen, zette zich in voor rechtspositie van cliënten, was eerste ‘ervaringsdeskundige’ Pandora-directeur en stond aan de wieg van het Landelijk Patiënten Consumenten Platform.

Piet Willems (1928 - 2004)

opbouwwerk, sociaalcultureel werk

- Den Bosch

iconisch prototype van een bevlogen buurt- en opbouwwerker, tussen 1975 en 1989 voorman van het basisdemocratisch Welzijnsproject Den Bosch-Oost.

Huib Winkel (1952 - 2019)

jeugdzorg, jongerenwerk

- Den Haag, Amsterdam

was met een heftig kinderbeschermingsverleden één van de boegbeelden van de Belangenvereniging Minderjarigen in de jaren zeventig en het Steunpunt Zetten eind jaren tachtig.

Theodorus W. van der Woude (1863 - 1946)

verslavingszorg,

- Amsterdam

was ongeveer 40 jaar jaar lang de belangrijkste theoreticus én practicus/vernieuwer op het vlak van alcoholhulpverlening in Nederland. Hij stond in 1909 aan de wieg van het eerste consultatiebureau.

Augustinessen Zusters (1939 - 2009)

maatschappelijke opvang,

- Utrecht

De zusters Augustinessen van Sint Monica startten in 1939 Meisjesstad, opvang voor jonge vrouwen en ongewenst zwangere meisjes aan de Oudegracht in Utrecht.

Heilige Joseph van de Zusters (1921 - 1972)

maatschappelijke opvang,

- Breda

De ´Stichting Moederheil, R.K. Doorgangshuis voor ongehuwde moeders met kindertehuis´ werd opgericht in 1921 in Breda.

Wim Zwanikken (1921 - 2011)

opbouwwerk,

-

was in 1965 de eerste directeur van het Nederlands Instituut voor Maatschappelijke Opbouw (NIMO) en een van de pioniers van de samenlevingsopbouw in Nederland.

Joke Zwanikken-Leenders (1944)

geestelijke gezondheidszorg,

- Den Bosch

Verpleegkundige, heeft haar hele loopbaan gestreden voor een vermenselijking van de psychiatrie, muntte de term Verwenzorg.