Cornelis van Eesteren (1897 - 1988)
Stedenbouwkundige, ontwerper “functionele steden” (Westelijke Tuinsteden Amsterdam) en het ideale landarbeidersdorp Nagele
Eigenlijk zou hij aannenemer worden. Net als z’n vader.
Om zijn toekomstige klanten beter te begrijpen volgt
Cornelis van Eesteren (1897-1988) een architectuurstudie
in Rotterdam. Uiteindelijk studeert hij zelf af als
architect en ontwikkelt zich tot stedenbouwkundige. Hij
raakt gegrepen door de problemen van de grote stad. Weg
met de stank van fabrieken en de herrie van het verkeer.
Een stadsmens heeft licht, lucht en ruimte nodig. Hij
bestudeert uiteenlopende Europese steden en bedenkt dat
je dat kunt bereiken door alle activiteiten van elkaar
los te knippen en hun eigen plek in de stad te geven. Een
compleet nieuwe gedachte in zijn tijd.
Van Eesterens ideeën voor ‘de functionele stad’ zijn de
basis voor vrijwel alles dat na de Tweede Wereldoorlog in
Nederland is gebouwd. Hij bedenkt de structuur voor een
compleet nieuw stadsdeel vol sociale woningbouw: de
Westelijke Tuinsteden in Amsterdam. Is internationaal
actief in het debat over hoe mensen het beste kunnen
wonen. En als hoogleraar in Delft beïnvloedt Van Eesteren
na de oorlog een paar generaties nieuwe
stedenbouwkundigen.
In de jaren 50 is Van Eesteren betrokken bij het ontwerp
voor Nagele in de Noordoostpolder: een nieuw dorp met
betaalbare woningen gebouwd volgens de nieuwste
inzichten. De huizen zijn bedoeld voor landarbeiders. Dat
zal een cultuurschok voor ze geweest zijn. Het dorp is
een bezienswaardigheid waar in 1960 zelfs een
bioscoopfilm over verschijnt: Een nieuw dorp op nieuw
land. Woningcorporatie Mercatus verhuurt nog steeds
woningen in Nagele, dat kampt met een krimpende
bevolking. Een aantal woningen zijn overgedragen aan een
vereniging die monumenten beheert en verhuurt.
De cineast Louis van Gasteren
maakte twee documentaires over Nagele. In 1960 Een
nieuw dorp op nieuw land en Terug naar Nagele
(2011). In deze video gaat Gerard van Ommen samen met
Louis van Gasteren op zoek naar waar de passie voor het
dorp Nagele vandaan komt. | YouTube, 8 april 2012.
Eerder gepubliceerd in Aedes Magazine, nr. 3 / 2015.
Auteur(s): Margriet Pflug
Biografie