Toelichting
Het begin
In december 2006 verscheen in het Tijdschrift voor de sociale sector de eerste van de Canon Sociaal Werk. Deze was geschreven door journalist/publicist Jos van der Lans en bestond uit tien 'vensters' waarmee een inkijkje geboden werd in de geschiedenis van sociaal werk sinds het midden van de negentiende eeuw. Er kwamen veel reacties van mensen en instanties die meenden dat de Canon verder ontwikkeld zou moeten worden om de sector te behoeden voor een technocratische blikvernauwing. Aandacht voor de rijke geschiedenis zou daarvoor de beste remedie vormen. Een aantal organisaties werden bereid gevonden om als 'maatschappelijke aandeelhouders' een verdere uitbouw van de Canon financieel te ondersteunen. Zo groeide de canon naar 25 en tenslotte in 2011 naar 50 vensters. De redactie was inmiddels uitgebreid met Jan Steyaert, toentertijd lector aan de Fontys Hogeschool en Maarten van der Linde, lector geschiedenis van het sociaal werk aan de Hogeschool Utrecht en auteur van het Basisboek geschiedenis sociaal werk. Inmiddels was er door Jan Steyaert ook een initiatief genomen om een Canon Sociaal Werk voor Vlaanderen tot stand te brengen en daarbij gelijk op te trekken met de Nederlandse canon. Dat gezamenlijk initiatief is financieel ondersteund door de Nederlandse en Vlaamse overheid, die daarmee belangrijk hebben bijgedragen aan het maken van de algemene Canons sociaal werk, zowel in Nederland als in Vlaanderen. Deze canons zijn in de zomer van 2011 online gegaan.
Internationaal
Vanaf het begin wilde de redactie ook de internationale dimensie in het overzicht van de geschiedenis betrekken. Veel van wat er in de lage landen aan sociaal werk door de eeuwen heen van de grond is gekomen is geïnspireerd door initiatieven en geschriften van mensen die ver buiten het Nederlandse taalgebied actief waren (en zijn). We hebben het, zoveel is wel duidelijk, niet allemaal zelf verzonnen. Dat leidde tot twee initiatieven. Allereerst vanaf 2010 een overzicht van belangrijke internationale denkers: de Canon Sociaal Werk Internationaal, die in de loop der jaren steeds verder is aangevuld en uitgebouwd. Tenslotte zijn we in de lente van 2010 voorzichtig gestart met een Engelstalige internationale canon sociaal werk. Dat is een langdurig project, waar Jan Steyaert de redactie over voert, en dat zich nog steeds ontwikkelt: www.historyofsocialwork.org.
Wikipendium
Vanuit verschillende deelsectoren ontstond nadat de algemene Canon sociaal werk was afgerond de behoefte om de eigen geschiedenis te ontsluiten. Zo begon de Canon, zowel in Nederland als in Vlaanderen, aan een bijna natuurlijk verlopen uitbouw van de website tot wat de redactie zelf heeft gedoopt als de ontwikkeling van een wikipendium, een combinatie van wikipedia (een digitaal kennisplatform dat van onderop door velen wordt vervaardigd) en een compendium (een door deskundigen samengesteld overzicht over een bepaald terrein). De website is bewust een combinatie van deze twee manieren om kennis te verzamelen.
De uitbouw - een tijdlijn
| 2006 | NL | Eerste tien vensters Canon sociaal werk (10 vensters) versie 1.1 |
| 2008 | NL | Canon sociaal werk, algemeen (25 vensters) versie 1.2 |
| 2009 | NL | Canon sociaal werk, algemeen (50 vensters) versie 1.3, 21/4 gelanceerd door de Eindhovense wethouder Hans-Martin Don |
| 2009 | VL | Canon sociaal werk - algemeen (50 vensters)
Begin 2009 is gestart met de ontwikkeling van een Canon sociaal werk voor Vlaanderen. Die is september 2009 gelanceerd in het kader van de Open Monumentendag, die dat jaar het thema zorgmonumenten had. Sindsdien is deze canon uitgegroeid tot 50 vensters en een aantal deelcanons. |
| 2010 | INT | Engelstalige internationale canon sociaal werk (thans 30 vensters)
In 2010 is werk gemaakt van een Engelstalige Canon sociaal werk, thans bestaande uit 30 vensters en te vinden op www.historyofsocialwork.org. Het is geen rechtstreeks vertaling van de Nederlandstalige canon maar een aanpassing naar internationaal publiek. De Vlaamse en Nederlandse relevantie van internationale personen als Mary Richmond of Jane Jacobs is vervangen door mondiale relevantie. |
| 2011 | Start signalementen/recensies publicaties | |
| 2011 | NL | Canon geestelijke gezondheidszorg (20 vensters)
In samenwerking met studenten van de Fontys Hogeschool werd als onderwijsproject een Canon geestelijke gezondheidszorg & sociaal werkers gemaakt, samengesteld uit twintig vensters. Deze Canon gaat over de geschiedenis van sociaal werkers en hun betrokkenheid bij psychiatrie en geestelijke gezondheidszorg in Nederland. Het is dus geen breed overzicht van de geschiedenis van de psychiatrie, maar beschrijft deze door de bril van sociaal werk. Deze canon is een coproductie tussen vereniging Canon Sociaal Werk en GGzE, instelling voor Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en De Kempen.
|
| 2011 | VL | Canon migranten (15 vensters) |
| 2012 | NL | Canon maatschappelijke opvang (25 vensters)
De Canon Maatschappelijke Opvang is 2012 online gegaan. De Canon beoogt een inkijk te geven in de geschiedenis (vanaf 1800) van de zorg voor mensen die ontheemd zijn geraakt, tegenwoordig samengevat onder de term dak- en thuislozen. De Canon kwam tot stand dankzij de steun van een drietal grote opvanginstellingen, Iriszorg, Zien en HVO Querido, en de Federatie Opvang. De Canon werd in oktober 2012 gepresenteerd op het congres van de honderd jaar oude Kessler stichting in Den Haag. In november 2012 verscheen er in een oplage van 11.000 exemplaren een boekuitgave.
|
| 2012 | NL | Canon zorg voor de jeugd (25 vensters)
De Canon zorg voor de jeugd is tot stand gekomen dankzij de steun van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi), Pro Juventute en een groot aantal maatschappelijke aandeelhouders. De Canon biedt een overzicht van de moderne geschiedenis (vanaf 1800) van de zorg voor de jeugd. In maart 2012 werd er een bètaversie online gebracht, waarna op 15 november 2012 de bovenstaande verbeterde versie officieel werd gelanceerd tijdens de jaarlijkse Mulock Houwer-lezing in het Kinderrechtenhuis te Leiden. Eind 2013 werd de digitale Canon te boek gesteld in een oplage van 12.500 exemplaren.
|
| 2012 | NL | Canon gehandicaptenzorg (vb) (25 vensters)
De Canon gehandicaptenzorg gaat over de geschiedenis van de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking. Aan de canon is meegewerkt door auteurs met gespecialiseerde kennis uit het veld, de journalistiek en de wetenschap en het maken werd ondersteund door de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland. De eerste versie ging online in september 2012. Ter gelegenheid van de boekeditie, die in november 2014 in een oplage van 33.000 exemplaren verscheen, is de Canon volledig gereviseerd en verbeterd.
|
| 2012 | VL | Canon jeugdzorg (25 vensters) |
| 2013 | VL | Canon maatschappelijk werk (25 vensters) |
| 2014 | NL | ACTUA decentralisaties (25 vensters)
Om de historische achtergronden van de verschillende decentralisaties goed in beeld te brengen is in februari 2014 met steun van het ministerie van VWS een ACTUA decentralisaties online gebracht. Deze ACTUA maakt duidelijk dat decentraliseren niet iets is wat op een bepaalde datum (01-01-2015) ingaat, maar het resultaat is van een veel grotere verschuiving in de organisatie van het sociale domein die zich op allerlei manieren al jaren geleden heeft aangekondigd.
|
| 2014 | VL | Canon sociaal-cultureel werk (25 vensters) |
| 2014 | NL | Canon maatschappelijk werk (15 vensters)
De Canon maatschappelijk werk biedt een overzicht van de geschiedenis van het maatschappelijk werk in de afgelopen anderhalve eeuw. De canon werd geproduceerd met steun van het ministerie van VWS. De eerste versie van deze Canon is gelanceerd op 16 mei 2014.
|
| 2014 | NL | Canon vrouwenopvang (25 vensters)
De Canon vrouwenopvang biedt in vijfentwintig vensters een overzicht van 175 jaar geschiedenis van vrouwenopvang in Nederland. De canon is op 14 oktober 2014 in Amsterdam gelanceerd op het symposium ter gelegenheid van Veertig jaar Blijf van m'n lijf 1974-2014. Het symposium werd georganiseerd door de Blijf Groep en Atria, kennisinstituut voor emancipatie en vrouwengeschiedenis. De Canon Vrouwenopvang is tot stand gekomen met een financiële bijdrage van de Stichting Vrouwenopvang Nederland en de Federatie Opvang. De redactie wordt gevormd door Sonja Appelman, Suzanne Hautvast en Maarten van der Linde.
|
| 2014 | VL | Canon geestelijke gezondheidszorg (10 vensters) |
| 2015 | NL | Canon reclassering (25 vensters) |
| 2016 | NL | Canon volkshuisvesting (25 vensters)
De Canon volkshuisvesting is met steun van het ministerie van BZK, Aedes en 16 woningcorporaties ontwikkelden op 11 mei 2016 officieel in Arnhem gepresenteerd. Bij de Canon is een wandeling door de geschiedenis van de volkshuisvesting ontwikkeld, gesitueerd in de Arnhemse wijk Klarendal.
|
| 2016 | NL | Canon cliëntenbeweging GGz (20 vensters)
Aan de Canon cliëntenbeweging GGz is vanaf 2014 gewerkt. Dankzij de steun van tien GGz instellingen en een onderneemster is de canon van de grond gekomen. De canon is op 22 juni 2016 in de Tolhuistuin in Amsterdam gelanceerd.
|
| 2016 | NL | Canon verslavingszorg (25 vensters)
De Canon verslavingszorg is het initiatief van de Vereniging Canon sociaal werk, lector GGz en onderzoeker Jaap van der Stel en IrisZorg-bestuurder Don Olthof. Tien grote verslavingszorginstellingen hebben met elkaar de financiering van deze Canon opgebracht. In april 2016 is de Canon online gegaan. Op 1 december 2016 verscheen er een boekeditie van de Canon verslavingszorg.
|
| 2016 | NL | Canon palliatieve zorg (25 vensters)
De Canon palliatieve zorg wordt ontwikkeld op initiatief van ZonMw in het kader van het verbeterprogramma palliatieve zorg. De Canon is door staatssecretaris Martin van Rijn op 14 december 2016 gelanceerd op het Nationaal Congres Palliatieve Zorg.
|
| 2020 | NL | Canon samenlevingsopbouw (30 vensters) |
In ontwikkeling:
| 2019 | NL | Canon speciaal & passend onderwijs |
| 20?? | NL | Canon ouderenzorg
De Canon ouderenzorg staat in de steigers. De outline ligt er, maar het project wacht nog op financiering.
|
| 20?? | NL | Canon migratie en integratie |
| 20?? | NL | Canon sociaal-cultureel werk |
Publicaties over de Canon
Er is inmiddels een aantal relevante publicaties over de canon verschenen:
- Eind december 2013 verscheen in Brood & Rozen (tijdschrift van het Amsab-archief) een artikel van Jan Steyaert over de canon sociaal werk
- In juni 2012 schreef canon-redacteur Maarten van der Linde een artikel over het recht op geschiedenis in Journal of Social Intervention
- In oktober 2009 schreef canon-redacteur Jos van der Lans over de lancering van de vernieuwde Vlaamse canon in TSS
- In september 2009 schreef Harry Hens twee columns over de canon, een in TSS en een in Maatwerk
- In september 2009 schreef canon-redacteur Maarten van der Linde over de canon in Journal of Social Intervention
- In het honderste nummer van het Vlaamse tijdschrift Alert verscheen een artikel over de canon, dat als handleiding bij de canon gebruikt kan worden
- In november 2008 verscheen in Weliswaar een kort artikel over de Vlaamse canon
- In Sozio van september 2008 verscheen er ook een artikel
- Ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Canon sociaal werk schreven initiatiefnemers Jan Steyaert en Jos van der Lans een bijdrage die tegelijkertijd op de site socialevraagstukken.nl (Omhels het verleden - tien jaar Canon sociaal werk) als sociaalnet.be (Bouwen aan de toekomst - tien jaar Canon sociaal werk) werd gepubliceerd.
- Het artikel De Canon van het sociaal werk van de hand van Jos van der Lans in het Tijdschrift voor de sociale sector van december 2006 vormde het begin van deze website.