Er is geen andere bevolkingsgroep in Europa die meer migreer(de)t dan de Roma-zigeuners(*). Er is geen andere bevolkingsgroep die zo manifest in de marge van samenlevingen functioneert: gedwongen of gekozen!
Schrijnende leefomstandigheden soms, agressieve uitwijzingen, beschamende verhalen... In ons blikveld komen die uit Frankrijk, uit Brussel, uit Gent.

In Brussel werd in 2003 naar eerste antwoorden gezocht door het sociaal werk. In Gent nam vanaf 2004 de inwijking sterk toe en werden er problemen gesignaleerd. Ze bleven aanhouden. In 2009 schreef een Gents journalist - getroffen door zoveel schrijnend leed - dat Roma leefden als "honden in een hok"! Situaties waarbij welzijnswerkers en vrijwilligers de hoogste nood probeerden te lenigen, toen en nu. Nog heel recent, september 2010, werden ze in Frankrijk massaal het land uitgedreven. Zij het compleet in tegenstelling tot de Europese boodschap en de aandacht die er op beleidsniveau is voor hun integratie. Sedert 2008 functioneert een actief Europees Platform voor de integratie van Roma, ontstaan tijdens de eerste Europese Roma-Top te Brussel.

Roma's zijn langs twee kanten in beeld bij ondersteuning en hulpverlening.
Enerzijds bij de hulp t.a.v. hun vaak problematische leefomstandigheden. Hier functioneert Vroem en zijn ook heel wat vrijwilligers geëngageerd o.a. uit Welzijnsschakels. Anderzijds zijn er de momenten van spanning en wrijving die deze groep in de samenleving oproept. Hun gedrag is voor ons op zijn minst onconventioneel, soms schokkend.
OCMW's hebben ook vaker met hen te stellen. Meestal zijn situaties daarbij niet eenduidig en is er strijd tussen pro's en contra's over uitkeringen of bijkomende hulp. Dat telkens met veel animo in de pers.

Eén van de belangrijke initiatieven hier is de inzet van Roma-bemiddelaars zoals bij het Brusselse integratiecentrum Foyer waar men tracht zoveel mogelijk Roma-kinderen op school te krijgen. En dat werpt duidelijk vruchten af. “Door hun vertrouwensband met de Roma slaagden de bemiddelaars er sinds september 2007 in om 70 moeilijk bereikbare kinderen in Brusselse scholen in te schrijven”, zegt Koen Geurts, stafmedewerker bij Foyer in Molenbeek. Ook in Gent zijn er Roma-bemiddelaars ingezet, zei het pas heel recent (juni 2011).
Omdat het bij Roma's vaker om een samenlevingsproblematiek gaat, is ook Samenlevingsopbouw actief, maar meer nog het straathoekwerk.
Al zo'n tiental jaar functioneert ook een heel specifiek project in Antwerpen m.b.t. prostitutie: het zgn. Boysproject waar jongens - waaronder een flink aantal Roma's die uit geldgewin in dit circuit functioneren - worden ondersteund.

De integratieproblematiek van migrerende bewoners is bij de Roma op zijn scherpst. En dat bij een groep die, merkwaardig genoeg, Europees is!
Voor hulpverleners is het ook bijzonder confronterend om te moeten omgaan met vaak heel eigen harde culturele mechanismen, communicatiedrempels, berekening en overlevingsstrategieën. Op de achtergrond verschijnt steeds weer die ontstellende geschiedenis van dit volk dat al eeuwen de tol betaalt voor een veelal nomadisch bestaan. Of die pure mensonterende discriminatie in Oost-Europa moeten ondergaan. Of aankijken tegen niets minder dan raciale vervolging zoals in de Tweede Wereldoorlog.
Hun integratie als Europese burgers staat voorop. Hun recht op eigen levenswijze en de botsing met onze geregelde patronen is centraal. Hun taal is niet de onze, hun kledij niet, hun gedrag niet. Hun muziek wel?