De verzuiling wordt schoksgewijs afgebouwd
In verschillende sectoren of werkvelden van het sociaal-cultureel werk (jeugdwerk, volwassenenwerk, samenlevingsopbouw, amateurkunsten….) ontstaan in de “tweede lijn” organisaties die de belangenbehartiging en/of de ondersteuning van de “eerste lijn” opnemen. De belangenorganisaties (aanvankelijk “koepels”) waren overwegend levensbeschouwelijk of ideologisch geprofileerde organisaties. De ondersteunende organisaties, nu steunpunten, opereren meestal voor een hele subsector en staan in voor inhoudelijke en methodische ondersteuning. De geschiedenis van de belangenorganisaties en steunpunten kan grosso modo in drie periodes worden opgedeeld.

De jaren 60 en 70: belangen op ideologische/filosofische basis en verankering in decreten
De socialistische organisaties functioneren al in de eerste decennia van de 20e eeuw als samenwerkingsverband. De christelijk geïnspireerde organisaties volgen in de jaren 60. Begin jaren 70 krijgen de liberale koepels vorm. Een aantal organisaties wil dit ideologische pad niet opgaan: zo ontstaan pluralistische belangenorganisaties. In 1976 krijgen de koepelorganisaties een decretale basis.

Lokaal is het een ander verhaal. De cultuurcentra vinden sedert 1975 een belangenverdediger in de Federatie van Vlaamse erkende Culturele Centra (FeVeCC). Sinds 1921 is er ook een beroepsvereniging voor bibliothecarissen, archivarissen en documentalisten. De Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek, Archief en Documentatie (VVBAD) kent sedert 1983 een echte secretariaatswerking.

De jaren 80 en 90: pluralisme, streven naar een werksoortbenadering en inzetten op ondersteuning
In de sector van de samenlevingsopbouw wordt in 1983 het Vlaams Instituut voor de bevordering en uitbouw van de Samenlevingsopbouw (VIBOSO) opgericht, in 2005 herdoopt tot Samenlevingsopbouw Vlaanderen. De belangenbehartiging wordt in de schoot van dit steunpunt opgenomen door de Beleidsgroep sector Samenlevingsopbouw. Ook de amateurkunsten blijven niet achterwege. In 1986 wordt de Vereniging Amateuristische Kunstbeoefening opgericht.
In de late jaren 80 en 90 neemt de kritiek bij de Vlaamse overheid op de verzuilde koepelorganisaties gaandeweg toe. De koepels krijgen de kritiek dat de inhoudelijke ondersteuning te veel achterwege blijft. Als antwoord hierop richten zij binnen het sociaal-cultureel volwassenenwerk in 1985 samen het Vlaams Centrum voor Volksontwikkeling (VCVO) op. In het jeugdwerk is er de uitbouw van de Vlaamse Verenigingen voor Jeugddiensten en -Consulenten, Jint, het Vlaams Platform Internationaal Jeugdwerk (VPIJ)…

Het nieuwe millennium: afbouw koepels, opbouw sectorstructuren
De structurering/herstructurering van de bovenbouw in het sociaal-cultureel werk neemt met het nieuwe millennium een nieuwe start.
In het sociaal-cultureel volwassenenwerk komt een tweeledige structuur. Begin 2000 wordt de Federatie van Organisaties voor Volksontwikkelingswerk (FOV) opgericht. Begin 2018 wijzigde de naam in De Federatie sociaal-cultureel werk. Deze belangenorganisatie groepeert alle erkende en gesubsidieerde organisaties voor sociaal-cultureel volwassenenwerk. Ook wordt het VCVO omgebouwd tot SoCiuS, het autonoom Steunpunt voor sociaal-cultureel volwassenenwerk. Beide organisaties krijgen een erkenning en subsidiëring van de Vlaamse Overheid. De subsidiëring van de bestaande koepels eindigt.
In het sociaal-cultureel werk voor jongeren doet zich, ter vervanging van de koepels, een vergelijkbare evolutie voor. In 2002 start het Steunpunt Jeugd en krijgt de Vlaamse Jeugdraad een autonome structuur om de belangen van kinderen, jongeren en jeugdwerk te verdedigen. De herstructurering gaat echter verder. Op 1 januari 2013 gaan beide organisaties samen met het VIP Jeugd op in De Ambrassade. De Ambrassade zet in op jeugd, jeugdwerk, jeugdinformatie en jeugdbeleid.

Lokale cultuuractoren blijven niet achterwege. In 2000 wordt voor het bibliotheekwezen het Vlaams Centrum voor Openbare Bibliotheken opgericht als een steunpunt voor de sector. In 2001 wordt ook een steunpunt voor het lokaal cultuurbeleid (Cultuur Lokaal) opgericht. Vanaf 2008 bundelt Locus de werking van deze twee steunpunten, behalve de ondersteuning van de bibliotheken omtrent gemeenschappelijke digitale voorzieningen: deze taak wordt toevertrouwd aan Bibnet, dat hiervoor in 2009 door de Vlaamse overheid wordt opgericht In 2016 volgt een nieuwe herstructurering: volgend op het verschuiven van de Vlaamse middelen voor het lokaal cultuurbeleid naar het Gemeentefonds, besluiten Locus en Bibnet om samen op te gaan in het nieuwe steunpunt Cultuurconnect. De focus wordt voortaan het ondersteunen van lokale cultuurinstellingen in het waarmaken van hun doelen in de digitale samenleving. De belangenverdediging van de cultuur- en gemeenschapscentra gebeurt vanaf 2002 door de Vereniging van Vlaamse Cultuur- en Gemeenschapscentra (VVC) die, als rechtsopvolger van FeVeCC en net zoals de VVBAD, een specifieke decretale onderbouw geniet.
In de sector van de amateurkunsten worden belangenbehartiging en ondersteuning opgenomen door het Forum voor Amateurkunsten (2006). Voor de ondersteuning van de sector amateurkunsten werd voorheen opgetreden door het Centrum voor Amateurkunsten (CVA, 1991) en het Vlaams Centrum voor Amateurkunsten (VCA, 1999).

In de zomer van 2017 lanceert Vlaams cultuurminister Gatz een traject dat moet uitmonden in een aantal hervormingen in het landschap van ondersteunings- en belangenorganisaties. Dit gebeurt onder meer tegen de achtergrond van zijn ambitie voor een geactualiseerde rol van de Vlaamse overheid in de ondersteuning van het lokaal en bovenlokaal cultuurwerk. Deze hervorming moet ook samen sporen met een grondige herstructurering van het Departement Cultuur, Jeugd, Media, dat op 1 januari 2018 feit werd. Minister Gatz hoopt In de loop van 2018 of 2019 het hervormingstraject in besluitvorming om te zetten.