- Home
- Biografisch portaal
- Sociaal werker van het jaar
-
- Sociaal werk - Algemeen
- Zorg voor de jeugd
- Maatschappelijke opvang
- Geestelijke gezondheidszorg
- Gehandicaptenzorg (vb)
- Maatschappelijk werk
- Vrouwenopvang
- Reclassering
- Volkshuisvesting
- Verslavingszorg
- Cliëntenbeweging GGZ
- Palliatieve zorg
- Autisme
- Beroepsverenigingen
- Samenlevingsopbouw
- ACTUA decentralisaties
- Speciaal onderwijs
- Publicaties
- Aandeelhouders
Zoek je een boek? Bezoek ons:
|
2002 Herstel als nieuw paradigma Nieuwe betekenis geven aan je leven vanuit persoonlijke kracht |
 |
|
|
In 2002 publiceren acht (ex-)cliënten uit de langdurige zorg een werkboek hoe zij samen hebben gewerkt aan hun herstel. Het boek markeert een belangrijke omslag: in de jaren negentig wordt binnen het beschermd en begeleid wonen gewerkt met de rehabilitatiebenadering. Rehabilitatie staat voor het ondersteunen van mensen bij het kiezen, verkrijgen en behouden van hun eigen doelen zodat zij tevreden en succesvol mee kunnen doen aan de samenleving. Zie ook 2017 Op zoek naar de beste methodiek In dezelfde periode komt de herstelbeweging op. Herstel heeft te maken met het geven van een nieuwe betekenis en zin aan je leven, terwijl je over de gevolgen van je aandoening heen groeit. Herstel is een persoonlijk proces waarin iemands opvattingen, doelen en rollen veranderen. Het leidt tot een leven met meer voldoening, waarin hoop een plaats heeft ondanks de beperkingen die met de aandoening gepaard gaan.
Het is Patricia Deegan uit de Verenigde Staten die rond 1990 het begrip “recovery” (herstel) van mensen met psychische aandoeningen introduceert. Zij staat aan het roer van deze Recovery-movement en verricht baan-brekend werk in binnen- en buitenland. Onvermoeibaar brengt ze haar eigen herstelverhaal onder de aandacht en moedigt andere mensen met psychische problemen aan hetzelfde te doen en hun eigen herstelproces te gaan doorlopen. In de cliëntenbeweging in Nederland krijgt dit al snel veel weerklank. HEE! Ook Nederland heeft haar eigen voorvechters. Wilma Boevink en Martijn Kole staan in de jaren negentig aan de wieg van de HEE-beweging: Herstel, Empowerment en Ervaringsdeskundigheid. Wilma Boevink was als onderzoeker werkzaam bij het Trimbos-instituut. Martijn Kole was als ervaringsdeskundige actief binnen de SBWU, later Lister (Utrecht). Psychiater Jos Dröes en ervaringsdeskundigen als Annette Plooy en Marianne van Bakel droegen eveneens bij aan de her-stelbeweging en zorgden voor de nodige publicaties. Vanuit HEE! ontstaat geleidelijk een steeds groter team van ervaringsdeskundigen die hersteltrainingen geven in beschermende woonvormen en ggz-organisaties. Al snel worden overal in het land zogenoemde HOZ-trainingen (Herstel-ondersteunende Zorg) gegeven aan medewerkers én managers. Er komen duo-trainingen voor hulpverleners samen met hun cliënten. Cliënten worden uitgenodigd om te participeren in een HEE-groep om aan de hand van hun vroegere ervaringen in de psychiatrie op zoek te gaan naar hun eigen herstelverhaal en zich te kunnen ontdoen van hun ‘lijdzame rol als patiënt’. In de herstelgroepen wordt ruimte geboden om te vertellen over depersonalisatie, stigma en trauma binnen de psychiatrie. Maar ook spreekt men onderling over de persoonlijke kracht en het aanboren van deze bronnen om je persoonlijke herstelproces te doorleven en er betekenis aan te geven. Peer-support avant la lettre. Herstelacademies Herstel als nieuw paradigma heeft de afgelopen 30 jaar een steeds vastere plek gekregen binnen de zorg voor mensen met psychische problemen. Ook buiten de geestelijke gezondheidszorg wordt tegenwoordig het herstelconcept omarmd, bijvoorbeeld in de maatschappelijke opvang en door de sociale wijkteams. In veel plaatsen ontstaan zogenoemde herstelacademies of zelfregiecentra. Zij worden gerund door ervaringsdeskundigen en hebben een breed aanbod aan activiteiten en trainingen voor mensen die individueel of samen met anderen aan de slag wilden gaan met hun herstelproces. Bekend is de WRAP-training (Wellness Recovery Action Plan), een intensieve training om te werken aan een doelgericht plan om het eigen herstel en welbevinden actief ter hand te nemen. De zelfregiecentra en vergelijkbare herstelacademies groeien nog steeds in aantal, dikwijls gefaciliteerd door gemeenten en/of andere organisaties. Inzet van ervaringsdeskundigheid als beroep Nauw verweven met deze ontwikkelingen komt er steeds meer erkenning voor ervaringsdeskundigheid als derde bron van kennis, naast wetenschappelijke en professionele kennis. In 2010 starten Kenniscentrum Phrenos en het Trimbos-instituut samen met het HEE-team het project LIVE: Landelijke Versterking van de Inzet Van Ervaringsdeskundigheid. Ongeveer 20 organisaties doen hier aan mee: zelfregiecentra vanuit gemeenten, RIBW’s en ggz-organisaties. In het project gaat veel aandacht uit naar visieontwikkeling, training voor ervaringsdeskundigen en uitbreiding van de betaalde aanstellingen van ervaringsdeskundigen. Inmiddels is ervaringsdeskundige inzet een beroep. Vanaf 2010 werkt een eerste lichting van betaalde ervaringsdeskundigen met name in ambulante teams. De ervaringsdeskundige kent uit eigen ervaring ontwrichtende situaties, kan een luisterend oor bieden en samen met de client kijken hoe het herstel verder kan verlopen. Hij kan een stem zijn van de cliënten in de teams. Op landelijk niveau wordt volop gediscussieerd over en gestreden voor het belang van landelijk erkende opleidingen voor ervaringsdeskundigen, op Mbo en (post) Hbo-niveau. De Vereniging van Ervaringsdeskundigen maakt zich sterk voor erkenning van de beroepsmatige inzet van ervaringsdeskundigen met een eigenstandige plek in het functiegebouw. In 2013 komt het eerste Beroepscompetentieprofiel ervaringsdeskundigheid tot stand. Eind 2022 verschijnt een herziene versie. Naast de formele opleidingen is er momenteel een breed cursorisch aanbod voor mensen die zich willen oriënteren op en bekwamen in een eventuele rol als ervaringsdeskundige. Betekenis Herstel is door het werk van de pioniers een erkend concept. Herstelondersteunende zorg krijgt op allerlei manieren vorm en aandacht binnen het beschermd wonen. Het is niet meer weg te denken, niet in de GGZ, en niet in aanpalende maatschappelijke domeinen. Wel is er reden tot oplettendheid. Er bestaat de neiging om ‘alles’ te betitelen als herstelondersteunend aanbod. GGZ-organisaties en RIBW’s afficheren zich maar al te snel als herstelondersteunende organisaties terwijl daar in de praktijk het nodige op af te dingen is. En alle cliënten ervaringsdeskundig noemen doet geen recht aan de essentie van herstelondersteuning en aan de opgebouwde ervaringsdeskundigheid van mensen die daadwerkelijk hun eigen herstelproces hebben doorlopen. |
|
|
|