Jolanda Venema

Jolanda Venema (1966 - 1999)


verstandelijke gehandicaptenzorg,


haar wanhopige ouders publiceerden in 1988 een foto in Leeuwarder Courant, waar zij naakt was vastgeketend aan de muur. Het schokkende beeld leidde tot een omslag. Ook voor Jolanda.


* * *


JOLANDA VENEMA werd in november 1988 het symbool van machteloosheid bij de behandeling van ernstig gestoorde patiënten. Haar familie bracht een foto in de publiciteit van Jolanda, naakt vastgeketend aan een muur in een isoleercel. Zij was onhandelbaar en daarmee onbehandelbaar.
Haar ouders traden in de publiciteit na tal van vergeefse pogingen het lot van hun dochter te verbeteren. De foto van Jolanda schokte Nederland en leidde tot hevige debatten over de leefomstandigheden van zwakzinnigen in instellingen. De brievenpagina’s van kranten vulden zich als vanzelf.
De wanhoopsdaad van de Venema’s leidde tot aanzienlijke verbeteringen in de leefomstandigheden van hun dochter. Na een periode van eenzame opsluiting in het Hendrik van Boeijen-oord te Assen belandde ze in Maartenswoude, vijf minuten rijden van haar ouderlijk huis in Drachten.In dit paviljoen knapte ze zienderogen op. Met haar pop en kinderwagen liep ze door de gangen. In het huis had ze een eigen kamer. Ze deed zelfs eenvoudig montagewerk.’s Avonds keek ze met vier andere zwakbegaafden televisie. In het weekend ging ze vaak uit logeren.

Met de foto van Jolanda werden de misstanden in de Nederlandse zwakzinnigenzorg voor het eerst openbaar. Politiek noch publiek was zich ervan bewust dat dit bestond.Het beeld van verstandelijk gehandicapten die keurig waren opgeborgen in instellingen, omgeven door bossen, klopte niet. Onderzoek toonde aan dat er nog zeker tweeduizend verstandelijk gehandicapten op dezelfde wijze als Jolanda hun dagen sleten.
De publiciteit rond Jolanda bracht majeure veranderingen teweeg in de zwakzinnigenzorg. Met de golf van verontwaardiging over de mensonterende omstandigheden waarin Jolanda Venema leefde, kwamen de zwakzinnigenzorg en de politiek tot herbezinning. Nadrukkelijker dan voorheen werd bij de behandeling van patiënten gekozen voor een menselijke benadering.
Ook werden consultatieteams van deskundigen opgericht, die de instellingen van advies dienen. De politiek kwam met de benodigde financiën. In de org voor mensen met een verstandelijke beperking leeft Jolanda Venema voort als een begrip. Zij wordt onmiddellijk in herinnering geroepen als er weer een vergelijkbaar geval van onm,acht naar buiten treedt, zoals Brandon in 2010.

Meer informatie in het venster 1988 - Jolanda Venema in de Canon gehandicaptenzorg (vb).

Deze schets is gebaseerd op een kort in memoriam dat Frank van Zijl schreef in de Volkskrant van 23 juli 1999.



Publicatiedatum: 13-02-2024
Datum laatste wijziging :13-02-2024



design by Anne Van De Genachte / built by Dutchlion 2015 / Onderhoud door Rstyle