Jürgen Erich Feuerriegel



Geadopteerd door:
Stichting Maatschappelijke Opvang HelmondSMO HELMOND

Jürgen Erich Feuerriegel (1955 - )


maatschappelijke opvang,


initiatiefrijke bestuurder van de Stichting Maatschappelijke Opvang, gedreven door een grote compassie voor mensen wier levens getekend zijn door tegenslagen, pech en onvermogen.


* * *

Jürgen Erich Feuerriegel werd in 1955 geboren in Aken te Duitsland. Na de middelbare school studeerde hij Pedagogiek, Sociologie en Psychologie in Aken, waar hij in 1979 doctoraalexamen deed. Van 1974 tot 1976 werkte hij naast zijn studie als jongerenwerker in Aken. Het waren de jaren zeventig, de jaren van acties en (internationale) solidariteit, jaren die hem hebben gevormd en hem zijn compassie bezorgden voor mensen die buiten de boot vallen en ondersteuning behoeven.

Dat engagement voerde hem in 1980 naar Indonesië, waar hij twee jaar als teamleider in een ontwikkelingsproject werkte. Toen zijn contract afliep, wilde hij liever naar Nederland terugkeren dan naar Duitsland. Hij vond Duitsland te stringent, te veel regels. Je moest daar in die jaren heel erg binnen de toegestane lijnen blijven en vooral niet daarbuiten komen. Nederland zag hij als een land waar je vrijer kon bewegen. Ondertussen had hij zijn (eerste) vrouw leren kennen, huwde hij, nam de Nederlandse nationaliteit aan en werd vader van een dochter en een zoon.

Hij begon als medewerker bij het Jeugdinternaat Neerbosch Nijmegen (1983-1984), maar werd al snel directeur van crisisopvang Verdihuis in Oss (1984-1989). Daarnaast was hij vanaf 1984 drie jaar docent HBO Maatschappelijk Werk Katholieke Leergangen Tilburg. Van 1989 tot 1995 was Jürgen directeur Centrale voor Pleeggezinnen Noord Brabant en Limburg.

Brede opvangorganisatie
In 1995 belandde hij in Helmond als algemeen directeur (vanaf 2002 bestuurder) bij de Stichting Maatschappelijke Opvang. SMO was voortgekomen uit de thuislozenopvang van Stichting Huize d’n Herd (1967), de crisisopvang voor jongeren en volwassenen van Stichting Doorgangshuis (1978) en een voorziening voor woonbegeleiding om de uitstromers van Huize d’n Herd en het Doorgangshuis te begeleiden. De opgave was om van deze verschillende onderdelen een brede professionele opvangorganisatie te maken.

Jürgen Feuerriegel is daar gedurende 25 jaar meer dan voortvarend mee aan de slag gegaan. Onder zijn leiding heeft de SMO een compleet en volwaardig pakket aan zorgaanbod (thuislozenzorg, sociale activering, crisisopvang, woonbegeleiding en armoedebestrijding) in Helmond en de Peelregio tot stand gebracht. Hij toonde zich in die kwart eeuw een daadkrachtig en initiatiefrijke bestuurder, die in zijn werk zijn compassie voor mensen wier levens getekend zijn door tegenslagen, pech en onvermogen volop kwijt kon.

Zijn deur stond altijd open. Daardoor pikte hij snel signalen op en ontwikkelde zo een Fingerspitzengefühl voor nieuwe ontwikkelingen. Zijn kracht lag in het bij elkaar brengen van de partijen uit verschillende sectoren om samen tot nieuwe initiatieven te komen, waarbij het voor hem altijd draaide om ‘mensen erbij te houden’. Zo groeide SMO Helmond uit tot een gewaardeerde en professionele organisatie waar andere organisaties graag mee samenwerkten en die voor veel andere opvangorganisaties een voorbeeld vormde. Feuerrriegel heeft heel wat gezelschappen uit binnen- en buitenland rondgeleid die bij de SMO op werkbezoek kwamen.

De reeks initiatieven die onder zijn leiding tot stand kwamen is indrukwekkend. In 1998 startte SMO een Sociaal Pension, voor mensen met een zwervend bestaan, psychiatrische problemen en/of lichamelijke verwaarlozing – veelal mensen waar de reguliere hulpverlening geen raad meer mee wist. In 2002 stond SMO mede aan de wieg van Kamers met Kansen in Helmond, dat woonbegeleiding en coaching biedt aan zwerfjongeren. Toen in Helmond het aantal mensen met financiële problemen stevig toenam, nam Feuerriegel in 2006 het initiatief tot SaldoPlus (inmiddels een zelfstandige stichting voor inkomensbeheer en bewindvoering). In datzelfde jaar op verzoek van een aantal betrokken Helmondse ingezetenen Super Sociaal, een winkel met levensmiddelen voor mensen die in armoede leven. In 2009 werd deze ‘supermarkt voor minima’ gekozen tot het meest inspirerende project voor armoedebestrijding in Nederland.

Armoedebestrijding
Voor Jürgen Feuerriegel hoorden maatschappelijke opvang en armoedebestrijding onlosmakelijk bij elkaar. Opvang zonder perspectief om de armoede te boven te komen is in zijn ogen dweilen met de kraan open. Bovendien: een opvangvoorziening moet niet alleen ‘opvangen’, maar zijn kennis en ervaring omzetten in preventief beleid, in initiatieven die bijdragen ellende te voorkomen.

Dat besef is inmiddels vastgezet in het DNA van de SMO. Zo was de opvangorganisatie in 2009 één van de oprichters van de Stichting MicroHulp Helmond voor financiële noodhulp aan burgers met betalingsachterstanden bij ziektekosten, huur en energie om zodoende erger te voorkomen. Het oprichten van de Werkplaats (tegenwoordig Jobfactory) in 2009 was erop gericht om langdurig werklozen met onvoldoende opleiding en psychosociale problemen via gerichte dagbesteding en later arbeidstraining zo veel mogelijk in de richting van de arbeidsmarkt te laten bewegen.

Niet onvermeld mogen blijven de oprichting van: VIP (Vroegtijdige Interventie Probleemhuurders) in 2001, waarin via een outreachende benadering het aantal huisuitzettingen van probleemhuurders met de helft moest worden teruggedrongen; Passages, waarin de groepsgewijze vrouwenopvang Bona Dea werd omgevormd naar opvang voor vrouwen in eigen appartementen met begeleiding; Sociaal Restaurant Ratatouille (2017) bestemd voor mensen met een minimum inkomen, waar in een gezellige ambiance warme maaltijden worden aangeboden tegen een lage prijs; en de Bundertjes, een voor het publiek toegankelijke (sinds 2018) zorgtuinderij.

Jürgen Feuerriegel beperkte zijn energie niet tot de regio Helmond. Hij ging in 1998 in het kader van Europese samenwerking partnerships aan met opvangorganisaties in Londen, Antwerpen, Barcelona en Hongarije, om zo van elkaar te kunnen leren. Hij was van 1998 tot 2009 bestuurslid van de bracheorganisatie Federatie Opvang Nederland en van 2003 tot 2006 bestuurslid van de FEANTSA (European Federation of National Organisations Working with Homeless) in Brussel.

Wind van voren
Hij geloofde vurig in het belang van een goede opvang voor kwetsbare mensen. Toen er in 2014 onrust ontstond over de huisvesting van ex-tbs’ers in een Helmondse buurt ging Feuerriegel in gesprek met de buurtbewoners en vertelde hen dat je eigenlijk geen veiliger buurman kan hebben dan een ex-tbs’er, vanwege de enorm goede controle en begeleiding. Dat gebeurde al 15 jaar in Helmond, zonder enig incident. Zijn toelichting nam veel van de onrust weg en normaliseerde de verhoudingen.

Wie zo zijn twijfels over het werk van Helmondse opvangvoorzieningen uitte, kreeg meteen de wind van voren. Dat overkwam wethouder Margreet de Leeuw die in 2012 klaagde over een gebrek aan passie bij instellingen die in Helmond met daklozen werken. Dat liet Feuerriegel niet over zijn kant gaan. Hij meldde zich onmiddellijk in de media om deze uitspraak als ‘ongepast en volstrekt onterecht’ weg te zetten en nodigde de wethouder uit om dan maar eens op bezoek te komen.

Eigengereidheid
Jürgen Feuerriegel had een missie en ging daar in de 25 jaar dat hij leiding gaf aan SMO volop voor. Hij had een drive en was daarom enorm resultaatgericht, geneigd om snel tot actie over te gaan en altijd op zoek naar samenwerking. Zijn enthousiasme werd ook wel door anderen waargenomen als eigengereidheid. Hij kon mensen, ook zijn medewerkers, bij tijd en wijle overbluffen en niet iedereen wist daar altijd even goed mee om te gaan. Dat leverde soms wrevel op – waarschijnlijk een onvermijdelijk bijproduct van het type gedreven bestuurder dat Jürgen Feuerriegel was. Zonder weerstand geen glans. Een goed gevoel voor humor maakte overigens in dit opzicht veel goed.

In oktober 2019 nam Jürgen Feuerriegel afscheid van de SMO. Dat is voor de Helmonds opvanginstelling een stevige aderlating, maar het fundament dat de afgelopen 25 jaar is neergelegd, is inmiddels stevig genoeg om met dezelfde betrokkenheid door te gaan.

Hopelijk gebeurt dat met dezelfde spirit die Jürgen Feuerriegel heeft bewogen. Die is het beste verwoord door de Franse schrijver Albert Camus, die voor Jürgen Feuerriegel een grote inspiratiebron was. Zoals de filosoof Descartes zich onsterfelijk maakte met de zin Cogito ergo sum (ik denk dus ik besta), zo vatte Camus zijn levensmotto samen met de uitspraak: Je me révolte, donc nous sommes (ik verzet me, dus wij bestaan). Feuerrriegel heeft in een kwart eeuw in Helmond laten zien dat je met die levenshouding heel veel kunt bereiken.

Roman

Jürgen Feuerriegel publiceerde in 2002 de roman Verlaat Verleden. In deze roman beschrijft hij de verwantschap tussen de Joodse Arie Seitel en de Duitse Tom Hansen die als kinderen vriendschap sluiten. Als op de middelbare school de Tweede Wereldoorlog wordt behandeld, ontkomen beide jongens er niet aan het verleden van hun vaders te ontrafelen. Hun vriendschap komt daardoor onder druk te staan. Arie vertrekt naar Israël en belandt in het leger. Tom wordt communist, mag daarom zijn beroep niet meer uitoefenen en probeert een nieuw leven in Nederland op te bouwen. Jaren later worden zij door het lot weer bij elkaar gebracht. Uitgave: Gopher bv, ISBN 9789076958057.



Met de adoptie van Jürgen Feuerriegel heeft SMO Helmond de productie van deze bijdrage, het Biografisch Portaal Sociaal Werk en de Eregalerij Markante Persoonlijkheden Sociaal Werk 20e Eeuw mede mogelijk gemaakt.


Publicatiedatum: 17-10-2019
Datum laatste wijziging :08-11-2019



design by Anne Van De Genachte / built by Dutchlion 2015 / Onderhoud door Rstyle