1981 Opstand in autismeland
Een omstreden therapie
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste
Nederland werd op 30 juni1981 opgeschrikt door het echtpaar Tinbergen-Rutten. De Telegraaf meldde dat een autistisch kind was genezen door de holding therapy, de therapie van het intensief koesteren. Bij die therapie houdt de ouder het kind – desnoods gedwongen - in een stevige omhelzing tegen zich aangedrukt en spreekt alle gevoelens tegenover het kind uit. Het echtpaar Tinbergen omarmde dit gedachtegoed uit de Verenigde Staten en schreef autisme ineens weer toe aan een ouderlijk tekort aan sensitiviteit, juist in de periode dat autisme werd toegeschreven aan erfelijke factoren.

Niko Tinbergen (1907-1988), een Nederlands-Britse bioloog, ontving in 1973 de Nobelprijs voor zijn onderzoek naar de oorzaken van dierengedrag, onder meer bij meeuwen en stekelbaarzen. Tinbergen en zijn vrouw waren ervan overtuigd dat de contactproblemen die kinderen met autisme hebben het gevolg waren van een ongevoelig ouderschap of van een trauma dat de primaire hechting van het kind met de moeder verstoorde. Ze interpreteerden het ontwijken van sociale interacties, het ongemak wanneer kinderen werden aangekeken en stereotiepe gedragingen als extreme, pathologische uitingen van de manier waarop alle kinderen reageren als hun inwendige motivaties met elkaar botsen. Sterker nog, het echtpaar stelde dat bij het ontstaan van autisme hersenafwijkingen of erfelijkheidsfactoren g een rol spelen. Volgen de Tinbergens ging het om milieusituaties vlak vóór, tijdens of na de geboorte, die voor storingen in het moeder-kind gedrag zorgden. In New York was Niko Tinbergen in contact gekomen met Martha Welch, die kinderen met succes behandelde, door bij hen de “angst” weg te nemen. “Bepaald onderzoek gaf mij de overtuiging dat autistische kinderen te genezen zijn”, aldus Tinbergen.

Reacties bleven niet uit. Kort na de publicatie in De Telegraaf trok Mieke Davies, orthopedagoog verbonden aan de Noordelijke Stichting Autisme hard van leer. “De vorm van behandeling die Tinbergen voorstelt in het artikel is zo tegengesteld aan goede resultaten behaald met geheel andere methoden uit Amerika, Engeland en sinds 1979 ook in Nederland, dat opnieuw verondersteld moet worden dat Tinbergen niet weet waarover hij spreekt als hij het over autisme heeft”. Tinbergen reageerde op zijn beurt met de woorden: “Waarom die verontwaardiging over aantoonbaar geslaagde genezing van autisme?”

Het meest schrijnende is de titel van Tinbergens boek Autistic Children. New Hope for a Cure, dat veel ouders ertoe aanzette om de holding therapy te volgen. De therapie was in de jaren zeventig ontwikkeld door de Amerikaan Robert Zaslow en kreeg bekendheid door de Amerikaanse kinderpsychiater Martha Welch. De methode is als een appendix aan het boek van Tinbergen en zijn vrouw toegevoegd. De therapie is erop gericht om het vluchtgedrag af te breken en toenadering te bevorderen. Het bewijs voor deze therapie is erg zwak en heeft, vanwege het dwingende karakter, veel tegenstanders. Het is ook niet duidelijk of de zogenaamde genezen kinderen, inderdaad aan autisme leden. Over de ‘succesgevallen’ zijn geen heldere diagnostische onderzoeksgegevens bekend. Daarnaast zijn er veel berichten over het feit dat de therapie schade kan aanrichten aan mensen met ASS of andere aandoeningen.

Publicatiedatum: 01-11-2018
Datum laatste wijziging :17-05-2020
Verwante vensters
Verder studeren
  • N. en E.A. Tinbergen (1983), Autistic Children New Hope for a Cure.  London, Allan and Unwin.
Literatuur
Links
Video

eerste   vorige   homepage   volgende   laatste