The Lost Weekend The Lost Weekend
Regie: Billy Wilder
Verenigde Staten, 1945
Hoofdrolspelers: Ray Milland, Jane Wyman, Howard de Silva
Producer: Paramount Pictures Inc.
Bestellen
eerste   vorige   overzicht   volgende   laatste
The Lost Weekend geldt als een klassieker over alcoholafhankelijkheid. Hij is weliswaar gemaakt in 1945, maar heeft anno 2015 nog weinig van zijn waarde verloren als het gaat om het verbeelden van het lijden en de hopeloosheid van een leven dat draait om drinken. In Hollywood werden dronkaards tot dan toe neergezet als komische losbollen die met hun gestuntel en rare fratsen het publiek aan het lachen maakten. In The Lost Weekend valt er weinig te lachten.

Don Birnam is een gemankeerd schrijver, beloftevol toen hij twintig was, maar nooit toegekomen aan het schrijven van zijn grote roman. Faalangst, te hoog opgeschroefde verwachtingen, karakterzwakte. Het oordeel is afhankelijk van degene die het uitspreekt. Alcohol moet die angsten en zelfverwijten beheersbaar houden.
De film volgt hem tijdens vijf dagen van ‘binge-drinking’, officieel een ver gevorderd stadium van alcoholisme waarbij zoveel gedronken wordt dat hij of zij er letterlijk bij neervalt. Om de volgende ochtend weer opnieuw met een borrel te beginnen.

De film begint als Don met zijn vriendin Helen en zijn broer voor vijf dagen de stad willen uitgaan opdat hij zich helemaal aan het schrijven kan wijten. Zijn broer die hem financieel onderhoudt en bij wie hij inwoont, weet dat hij drinkt. Helen is daar pas na maanden achter gekomen. Don staat bij aanvang al een aantal weken droog. Hij vertelt hun dat hij enige tijd voor zichzelf nodig heeft en na zal komen. Zodra ze de deur uit zijn gaat hij op zoek naar de verborgen flessen whisky en begint te drinken. En daarna naar zijn vroegere stamcafé waar de kroegbaas Howard de Silva, hem zijn borrels inschenkt. Na twee dagen drinken probeert ook die enige rem te zetten op Don’s weg naar de afgrond.
Don vertelt hem het begin van zijn liefde voor Helen; scènes die in een flashback worden weergegeven. Zo zien we dat bij de première van de opera Don Giovanni in de garderobe van het theater de nummers van hun jassen worden verwisseld. Don houdt het tijdens de voorstelling niet uit en heeft een slok nodig om een zweet- en angstaanval te onderdrukken. De fles zit in zijn jas maar staat op naam van iemand anders en dat blijkt Helen te zijn. Ze worden verliefd en zij neemt zijn humeur, zijn zelfverwijten en katers voor lief en poogt hem aan het schrijven te krijgen. >br>
Na de kroeg gaat het drinken thuis verder. Twee dagen later staan zijn broer en een ongeruste Helen vergeefs aan deur. Don heeft het inmiddels een destructieve zelfvernietiging ingezet, wordt dronken en in de war van de straat afgehaald en opgenomen op de psychiatrische afdeling van het ziekenhuis. Daar jaagt de hoofdverpleegkundige met zijn cynisme alleen maar angst aan en dat duwt patiënten nog verder richting afgrond. In zijn ogen is er voor patiënten in dat stadium van verslaving zoals Don geen hoop meer.

Kijkend naar de film denk je dat het niet erger meer kan. Maar helaas, het wordt nog erger. Regelrecht gruwelijk zijn de scènes die de wanen van Don verbeelden. Don weet in zijn wanhoop niets anders meer te bedenken dan er een eind aan te maken, wat op het laatste moment verhinderd wordt door Helen. Daarna keert het verhaal zich ten goede, tenminste dat hoop je.

De film verhaalt knap over de leugens van Don, de valse verwachtingen die hij opwekt en de smoezen die hij moet verzinnen om zijn excessieve alcoholgebruik te maskeren. Ook de achtergrond van Don’s drankzucht is realistisch geschetst, zijn gemankeerde schrijverschap, de onzekerheid over zijn capaciteiten als schrijver, de zelfverwijten als hij toegeeft aan de macht van alcohol. Zo durft hij niet kennis te maken met de ouders van Helen. Zijn twijfels aan zichzelf en schaamte maken de ontmoeting onmogelijk.

Het knappe aan de film is enerzijds dat zonder moralisme de neergang van Don geschetst wordt en anderzijds de alcoholische luciditeit niet ontkend wordt. In prachtige dronken termen vertelt Don aan kroegbaas Howard over het begin van de liefde tussen hem en Helen en over hoe het hem toen lukte om maanden van de alcohol af te blijven. Overigens is de kroegbaas een betere therapeut en kan beter luisteren dan de verpleegkundige in het ziekenhuis.
De film is samen te vatten een compromisloos portret van vier dagen neergang in het New York van 1945. De stad is bij zonneschijn in hard zwart-wit licht gevangen (als de ochtend na een zware drinkpartij) maar meestal zijn de tinten grauw en grijs. Daarmee past hij perfect in de film-noir stroming in de film die eind jaren veertig, begin jaren vijftig zijn hoogtepunt bereikte. Maar bovenal is de film een weliswaar meedogenloos maar ook humaan portret van een man die aan zijn eigen twijfels dreigt ten onder te gaan en moet erkennen dat koning alcohol sterker is dan hem zelf. Overigens heeft de film een open einde: misschien dat de liefde het uiteindelijk toch wint van de alcohol.

Jan Theunissen
eerste   vorige   overzicht   volgende   laatste