Jane Addams (1860-1935) werd in Cedarville, Illinois geboren in een gegoede Quaker familie. Na haar studie bezocht ze Toynbee Hall in Londen. Geïnspireerd, ontwikkelde ze in Chicago een vergelijkbaar initiatief. Samen met haar vriendin en studiegenoot Ellen G. Starr startte ze in 1889 in de Near West Side, een wijk met Europese immigranten, het eerste Amerikaanse settlement house: Hull House. Dat groeide snel uit tot een echt actiecentrum, met veel aandacht voor kinderen, vorming voor volwassenen, cultuureducatie, gericht op sociale en maatschappelijke strijd.

Addams verzamelde rond zich een schare van geëngageerde jonge vrouwen. Zij gaven het vrouwelijk gezicht aan de democratiseringsbeweging in de Progressive Era. Vanaf 1900 sloeg er een golf over Amerika met oog voor vrouwenemancipatie, nieuwe sociale wetgeving en sterke aandacht voor sociale- en rassenproblemen. De Hull House-groep professionaliseerde de inzet van vrouwen in het sociaal werk. Met hun buurt- en stadgebonden aanpak gaven ze vorm aan een structurele, politieke oriëntatie.
Ze vertrokken vanuit grondige analyses van concrete situaties en legden zo de basis voor het latere sociaalwetenschappelijk onderzoek. In de Hull House Maps and Papers rapporteerden ze over de gevolgen van concentratie van nationaliteiten en hun woonomstandigheden, over werksituaties in de sweatshops, over kinderarbeid. Dat was werk van Julia Lathrop en vooral van Florence Kelley. Deze ’mapping’ gaf de stoot tot de beroemde Chicago School, toonaangevend in de sociologie, met namen als G.H. Mead en J.Dewey. Voor de academici waren de medewerksters van Addams data collectors, voor henzelf waren hun onderzoeken werkinstrumenten. Voor de academici was onderzoek het eindpunt, voor Hull House een vertrekpunt.
Sporen van dit type onderzoek zijn in Vlaanderen terug te vinden in de Kansarmoedeatlassen van Provoost (1978), Van Hove (1987, 1988) en Kesteloot (1989, 1996). In Nederland werd dit uitgeprobeerd door Gerrit Kronjee en Carel Tenhaeff (NIZW) aansluitend op het Europese Poverty 3 programma (1989-1994).

Door de sterke combinatie van professionele interventies met systematisch onderzoek wisten Addams c.s. een bijzondere basis voor het Amerikaanse sociaal werk te creëren, dat wereldwijd de aandacht trok. Hull House zette vanaf het begin ook de deuren open voor buitenlands bezoek.
Vanuit Hull House werden initiatieven uitgezet en kregen later ontwikkelingen gestalte. Julia Lathrop werd de eerste directeur van het Children’s Federal Bureau (1912). Ze stelde kindersterfte en -arbeid aan de kaak. Op het 50e Nationaal Conferentie van het Amerikaanse sociaal werk in 1923 ontmoette Lathrop dr. René Sand, de Belgische pionier van het internationaal sociaal werk. Met haar steun en via veel tussenstappen, kreeg de eerste internationale conferentie van het sociaal werk vorm. Deze ging uiteindelijk door in Parijs,
Een onrechtstreekse lijn loopt ook naar de latere theorievorming in de jaren vijftig rondom community organization en zelfs naar het werk van John L. McKnight die vanaf de jaren tachtig in Chicago zijn sporen verdiende met wat de ABCD-aanpak werd.

De kracht van het settlement straalde door in een breed sociaal engagement waarbij Addams haar enorme inzet voor Hull House combineerde met een even gepassioneerde rol in de vredesbeweging gedurende de Eerste Wereldoorlog. Dat leverde haar de bijnaam Saint Jane op. Vier jaar voor haar dood kreeg ze voor haar vredesactivisme in 1931 de Nobelprijs.