1990 WHO-definitie van palliatieve zorg
Lichamelijk, psychosociaal en spiritueel
eerste   vorige   homepage   volgende   laatste
Een halve eeuw geleden begon het nieuws rond te zingen dat er in de medische en sociale wereld een nieuwe benadering aan het ontstaan was voor zorg bij het levenseinde. Het werk van Elisabeth Kübler-Ross vanuit de Verenigde Staten en van Cicely Saunders vanuit Londen trok wereldwijd steeds meer belangstelling. Zo ook in Montreal, waar kankerspecialist Balfour Mount zich in 1973 ondanks drukke werkzaamheden als vrijwilliger meldde om een leesclubje te begeleiden over een recent boek van Kübler-Ross. Deelnemers waren verrast over de inhoud, over de cultuur van zwijgen over de dood. Zou dat hier, bij ons, ook zo zijn, vroegen ze zich af.

Balfour Mount raakte geïntrigeerd door zorg bij het levenseinde en vroeg Cicely Saunders of hij een bezoek mocht brengen aan haar hospice in Londen. Zij reageerde afwijzend. ‘Weer zo een die met zijn partner wil komen shoppen en om de onkosten op de werkgever af te wentelen een uurtje wil langskomen’, was zo’n beetje haar reactie. Balfour Mount mocht komen als hij alleen kwam en minimaal een week meedraaide in haar hospice. Dat deed hij.

Terug in Montreal nam hij een vergelijkbaar initiatief. Toen deed zich de vraag voor naar de naam voor dit initiatief. Hoe moest je het noemen? Wat voor zorg was het eigenlijk? Uiteindelijk kwam Mount op het woord ‘palliatief’, wat betekent dat de gevolgen van een ziekte of aandoening verminderd worden zonder dat de oorzaken ervan aangepakt worden. Meteen was de term ‘palliatieve zorg’ geboren en was het onderscheid met curatieve geneeskunde duidelijk.

De term die Mount koos begon vervolgens ook een reis rond de wereld en raakte steeds meer in gebruik. Het duurde echter tot 1990 voordat er een formele en internationaal erkende definitie beschikbaar kwam. In dat jaar publiceerde de gezaghebbende Wereld Gezondheidsorganisatie (WHO, World Health Organization) haar rapport over palliatieve zorg: wat is het en wat is haar meerwaarde ten aanzien van de gangbare gezondheidszorg?

Ze definieerden palliatieve zorg als ‘de actieve, totale zorg voor patiënten op het moment dat hun ziekte niet meer te genezen is. Pijnbeheersing, en de bestrijding van andere lichamelijke klachten, is net zo belangrijk als de aandacht voor psychologische, sociale en spirituele problemen. Het algemene doel van palliatieve zorg is het bereiken van de hoogst mogelijke kwaliteit van leven, voor zowel de patiënt als diens naasten.’

Het rapport werd gepubliceerd vanuit het team van de organisatie dat zich richtte op de bestrijding van kanker, waardoor er een grote nadruk kwam te liggen op pijnbestrijding. Kanker was dan ook doodsoorzaak nr. 1. Zo’n tien jaar later voldeed de definitie echter niet meer, de inzichten in wat (goede) palliatieve zorg was veranderden en er was behoefte aan een nieuwe definitie.

Die publiceerde de Wereld Gezondheidsorganisatie in 2002. De definitie werd herwerkt tot: ‘Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten, die te maken hebben met een levensbedreigende aandoening, door het voorkomen en verlichten van lijden, door middel van vroegtijdige signalering en zorgvuldige beoordeling en behandeling van pijn en andere problemen van lichamelijke, psychosociale en spirituele aard.’

Doelstelling is niet de genezing van de patiënt, maar het realiseren van een zo hoog mogelijke kwaliteit van leven in de nog resterende dagen. De aandacht voor palliatieve zorg is veel ruimer dan de pijnbestrijding en is niet langer beperkt tot de strikte fase van het levenseinde. Ook vroeg in een ziekteproces kan er werk gemaakt worden van palliatieve zorg.

Publicatiedatum: 25-08-2016
Datum laatste wijziging :15-10-2018
Auteur(s): Jan Steyaert,
Verder studeren
Literatuur
Links
Studieopdrachten Klik hier om de studieopdrachten te bekijken
Video

YouTube, 16 oktober 2009 | Eerste deel van een driedelige serie waarin Dr. Balfour Mount, Canada's "father of palliative care" reflecteert over het belang om je als zorgverlener echt te verbinden met mensen die dood gaan. De twee andere delen staan op YouTube.

eerste   vorige   homepage   volgende   laatste