Als het gaat over inclusie van mensen met een verstandelijke beperking dan denken we in de eerste plaats aan gelijke rechten, aan volwaardig meedoen in de samenleving, aan meetellen in het normale leven. We denken niet aan die oude instellingsterreinen, waar nog steeds zo’n 20.000 bewoners afgezonderd van de maatschappij hun dagelijkse levens slijten.

Femmianne Bredewold en Simon van der Weele observeerden jarenlang intensief de gang van zaken op zes van deze terreinen. Ze deden mee met activiteiten, volgden bewoners in hun dagelijkse routines. Ze spraken met begeleiders, met naasten, met bestuurders en uiteraard met bewoners.

In dit boek beschrijven zij aan de hand van observaties en gespreksfragmenten wat ze meemaken, wat ze zien. Daaruit rijst een beeld op van een bijzondere wereld, een wereld met een eigen dynamiek, een eigen logica, een eigen taal. Op de inrichtingsterreinen heersen de overzichtelijkheid en de rust van een dorp. Hier krijgt het goede leven een geheel eigen dimensie. De hectiek van de moderne samenleving, de drukte, de opwinding, de onrust worden bewust op afstand gehouden. Dat is de buitenwereld - een vaak vijandige wereld waar de meeste bewoners niet bij horen, niet bij willen horen, niet bij kunnen horen.

Na het einde van hun fascinerende ontdekkingsreis door een bijzondere wereld laten Bredewold en Van der Weele de lezer met een paar klemmende vragen achter. Wat is nu eigenlijk inclusie? Wat is gelijkheid? Kan je anders zijn en toch gelijk? Wat is meedoen? Normaliseren? Stigmatiseren? Veel van de gebruikelijke antwoorden voelen na lezing aan als te gemakkelijk, bijna als clichés. En dat is een enorme verdienste.

Jos van der Lans – redacteur Canon gehandicaptenzorg en auteur van Niet-normaal. Ontwikkelingen en dilemma’s in de Nederlandse gehandicaptenzorg.