Als je iemand in Vlaanderen vraagt naar ‘Don Bosco’ dan kent iedereen wel zo'n school in zijn eigen streek. Zo sterk is hun onderwijs én hun jeugdzorg, bij ons verspreid.
Priester Giovanni Bosco (1815-1888) stichtte in 1859 in Italië de congregatie van de Salesianen om in zgn. oratoria (patronaten) zorg te kunnen besteden aan de verwaarloosde arbeidersjeugd van Turijn. Die jeugd beschouwde hij zeer duidelijk als ‘niet slecht in zichzelf’, wel ‘in gevaar’. Toen een zeer revolutionair standpunt. Aandacht voor het positieve in de jongere, was fundamenteel. Hij verwierp de repressieve aanpak en koos ervoor om het kwaad te voorkomen door een klimaat van ontspanning en vertrouwen te creëren. Oorzaken van mislukken zag hij in de industrialisatie die familiebanden en moraal aantastte. Hij zocht naar constructieve wegen om jongeren een plek te laten vinden in de samenleving. Daarom richtte hij al in 1853 werkplaatsen op om jongens een vak aan te leren. Inspirerend voor de latere Don Bosco-'vakscholen' bij ons. Hij is een sociaal werker pur sang en weet ook voldoende middelen te vinden om zijn werk te financieren op basis van een breed netwerk binnen alle sociale klassen.

In België worden de Salesianen uitgenodigd door de Luikse sociaal bewogen bisschop Doutreloux. Hij wou hen de zorg voor de arme wezen toevertrouwen en hen tegelijk ook inschakelen bij de rekrutering van priesters. Doutreloux trekt zelfs naar Turijn om Don Bosco te spreken. Een paar jaar nadien, in 1887, reageert Don Bosco positief. In 1892 kwam er een weeshuis in Luik en vier jaar later zijn de Salesianen ook in Limburg. Samen met de Broeders van de Christelijke scholen zijn ook zij verbonden met het patronaatswerk van de Sint Vincentiusgenootschappen.
Eigen priesters werden bij ons vanaf 1938 gevormd te Oud-Heverlee. Aan die opleiding werd meteen ook (speelplein)praktijk gekoppeld. Er is zelfs tot nu toe een link van sommige priesterstudenten met sociaal werk-studies. De Zusters van Don Bosco worden bij ons ook actief en dit vooral in het lager onderwijs.

Don Bosco’s aanpak was praktisch, geen grote pedagogiek, wel veel opvoeding. In de eerste plaats en binnen zijn tijdscontext betekende dat geestelijke zorg. Dat impliceerde echter geenszins dat hij geen oog had voor de materiële nood, integendeel. Maar centraal in zijn aanpak stond het scheppen van een familiale geest en een gezond leefklimaat via sport, spel en studie.
Bij ons leeft nog volgend, overigens overgesimplificeerd, beeld van het katholieke onderwijslandschap: de Jezuïeten voor de burgerij, de Broeders van de Christelijke Scholen voor de middenklasse en de Salesianen van Don Bosco voor de arbeidersjongeren.
Die Salesianen zijn er op uit om alle capaciteiten van jongeren aan te boren. Voor sommigen onder hen, mede door hun sociale achtergrond, kan dat een lange weg van ondersteuning betekenen. In het huidige onderwijs heeft dit nu de naam gekregen van het zalmprincipe: onderaan starten in de onderwijshiërarchie om nadien verder door te groeien.
Ook de oude lijn van het patronaat is geactualiseerd en wordt doorgetrokken in de Don Bosco Jeugddienst die vanaf 1959 actief is met speelpleinwerkingen, vorming van leiders, vrijwilligerswerk in het buitenland enz.