Deze canon is mogelijk gemaakt door de volgende maatschappelijke aandeelhouders:
2025HONDERD JAAR OPBOUWWERK 1925 - 2025
Op initiatief van het Historisch Centrum Sociaal Werk, de Canon sociaal werk, Krachtproef, socialevraagstukken.nl en de BPSW komen meerdere activiteiten in 2025 in het teken te staan van 100 jaar opbouwwerk – 1925-2025.
Maarten Snel over opbouwwerk in de jaren 70 en 80: ’Hard werken voor harde resultaten’
Als coördinator van de Werkplaats Opbouwwerk Noord Nederland (WONN) wilde de in Delft opgeleide bouwkundige Maarten Snel eind jaren zeventig af van het softe imago van opbouwwerkers. Methodisch en resultaatgericht werken, in opdracht van de overheid met volop ruimte voor de wensen van bewoners, dat was het streven van de WONN. Bij linkse vakgenoten elders in het land viel dat niet bepaald in goede aarde. Het was te technocratisch, te weinig politiserend. Voor een groot landelijk opbouwwerkcongres in 1980 werden de noordelingen met hun Probleem-Project-Methode (PPM) niet uitgenodigd. Maarten Snel kan er nog steeds kwaad om worden.
Inschrijving nieuwe leergang samenlevingsopbouw geopend
Hoe samenlevingsopbouw weer razend actueel werd. 100 jaar geleden ontstond het opbouwwerk, in Drenthe. Sociaal werkers gingen mensen en hun gemeenschappen versterken en samenlevingsopbouw werd een krachtige en relevante beweging die Nederland veel gebracht heeft. 100 jaar na het ontstaan bruist samenlevingsopbouw opnieuw. Movisie laat in een zestal kennisclips zien wat samenlevingsopbouw is en doet. Verder is de inschrijving geopend van de leergang Samenlevingsopbouw, georganiseerd vanuit de Landelijke Actieagenda de Kracht van Samenlevingsopbouw. Je kunt je inschrijven op de site van NHL Stenden Hogeschool.
Online vanaf:
10 maart 2025
Canon-
podcast
aflevering
#3
Leida Schuringa: ’Opbouwwerk is een uniek vak’
Sociologe Leida Schuringa (1948) hoorde begin jaren zeventig voor het eerst over opbouwwerk. Ze was direct verkocht, werd opbouwwerker in de Utrechtse wijk Oudwijk en schreef er daarna vele boeken over.
In aflevering 3 van de miniserie Canon-podcast ter gelegenheid van Honderd jaar opbouwwerk blikt Leida Schuringa terug op haar carrière in het opbouwwerk, die meer dan een halve eeuw overspant. Volgens haar heeft het opbouwwerk zich meer dan eens bewezen als een uniek vak dat mensen bij elkaar kan brengen. Juist daarom kunnen opbouwwerkers in deze tijd van polarisatie een cruciale rol spelen.
Les uit de geschiedenis: Opbouwwerk noodzakelijk voor sociale energietransitie
Op verzoek van het Nationaal Klimaat Platform (NKP) en Krachtproef schreef Jos van der Lans het essay: Waarom de energietransitie zonder opbouwwerk vast gaat lopen! Hij leidt zijn lezers door de honderdjarige geschiedenis van het opbouwwerk en laat zien dat de professie op meerdere momenten in de moderne sociale geschiedenis van Nederland van cruciaal belang is geweest. Nu staan we met de energietransitie opnieuw voor zo’n moment. Als we echt willen dat duurzaamheid een thema is waar mensen met elkaar verantwoordelijkheid voor kunnen nemen, dan zullen we in hun gemeenschappelijkheid moeten investeren. En in de professionals die die daar hun beroep van hebben gemaakt: opbouwwerkers.
Officiële opening van het Wil van de Leur-opbouwwerkarchief
Voor een toelichting, zie het digitale deel van het archief op deze website. Met een rondetafelgesprek over de betekenis en de persoon van Wil van de Leur met een aantal mensen die nauw met hem hebben samengewerkt, met: Jim Schuyt, Jan van Eeden, Koos Vos, Joyce Hes, Chris Veldhuijsen, Paul Vlaar, Wim Reedijk, Leida Schuringa, Thijs van Mierlo en Anne van Veenen.
Van de opening is een Canon sociaal werk-geschiedenis podcast gemaakt - aflevering #15 en deel 2 van de miniserie naar aanleiding van Honderd jaar opbouwwerk 1925-2025. Tien oudgedienden uit het opbouwwerk haalden bij die gelegenheid fascinerende herinneringen op. Met verhalen van: Jan van Eeden, Jim Schuyt, Thijs van Mierlo, Anne van Veenen, Paul Vlaar en Joyce Hes.
Van het tot stand komen van het archief is door Henk Krijnen een ditiaal foto-album gemaakt.
28 jan. 2025 12.30-13.30
MOVISIE
Churchillaan 11
Utrecht
Herpremière van de docufilm Werken aan de samenleving uit 1964
Deze vergeten film van de indertijd bekende cineast Theo van Haren Noman, gemaakt in opdracht van het Ministerie van Maatschappelijk Werk geeft een prachtig beeld van wat men na de oorlog met maatschappelijk opbouwwerk beoogde. De zwartwit-beelden zijn niet alleen uit historisch oogpunt interessant, maar raken opmerkelijk genoeg aan vraagstukken die ook vandaag de dag aan de orde zijn.
Lees hier meer over de context en achtergronden van de documentaire.
15 jan. 2025
Canon-website
PUBLICATIE
Welke politicus heeft de afgelopen eeuw in het bijzonder bijgedragen aan de ontwikkeling van de samenlevingsopbouw? Ter gelegenheid van Honderd jaar opbouwwerk - 1915-2025 omschrijft Henk Krijnen in een zeer uitgebreide biografische schets Marga Klompé met voorsprong als de belangrijkste minister van samenlevingsopbouw.
In Drenthe, bakermat van het opbouwwerk, gaat er tijdens het jubileumjaar een opbouwtelefoon rond. Met die telefoon worden verhalen verzameld van mensen die een belangrijke bijdrage leveren of hebben geleverd aan het opbouwwerk. Van deze verhalen wordt een podcast gemaakt en ze worden gebundeld in een speciaal jubileummagazine. Zie de website van CMO Stamm (rechtsopvolger van Stichting Opbouw Drenthe).
27 december 2024
Spotify YouTube
Release podcast: Paul Vlaar: een halve eeuw opbouwwerk - van stadsvernieuwing naar energietransitie
Paul Vlaar (1952) begon in 1974 als opbouwwerker. Hij werkte in Leeuwarden, Groningen en Nijmegen en bij het NIZW/Movisie was hij verantwoor- delijk voor de professionalisering en beroepsontwikkeling van het opbouwwerk. Hij is inmiddels gepensioneerd maar in Arnhem zeer actief bij de energietransitie in zijn buurt. Hij is ervan overtuigd dat er een enorme impuls van het opbouwwerk nodig is om de energietransitie uit het slop te trekken.
* Wil je het gedrukte A3-affiche ontvangen of meer weten over een van de activiteiten of je daarvoor aanmelden? Stuur dan een mail aan: info@canonsociaalwerk.eu
Meer lezen over de geschiedenis van het opbouwwerk?
Daarvoor kan je terecht bij de Canon samenlevingsopbouw, waarvan ook een boekeditie is verschenen. Maar ook in de gedigitaliseerde boeken, die vermeld staan in het literatuuroverzicht onder aan deze pagina. Een lijst van historisch relevante gedigitaliseerde boeken en publicaties vind je in het Wil van de Leur-opbouwwerkarchief.
Wil je verhalen uit de geschiedenis van het opbouwwerk beluisteren? Helemaal onderaan deze pagina tref je een verwijzing naar een aantal podcasts.
Toelichting - geschiedenis in vogelvlucht
In 1925 nam de Drentse Commissaris van de Koningin, J.T. Linthorst Homan, het initiatief tot oprichting van een speciale commissie ‘voor den Oeconomischen, Cultureel en Hygiënischen Opbouw van Drenthe’. Later werd dit de Vereniging voor den opbouw van Drenthe. De armoede in Drenthe was schrijnend en de Vereniging was ambitieus. Ze wilde het nijverheidsonderwijs stimuleren, kraam- en kinderzorg opzetten, gezinnen sociale begeleiding bieden en economische activiteiten aanmoedigen en ondersteunen. Daarmee stond ze aan de wieg van wat we opbouwwerk zijn gaan noemen: het opbouwen van de samenleving, het investeren in groepen mensen om zich te kunnen verheffen.
Na de Tweede wereldoorlog kreeg het opbouwwerk een impuls van het Ministerie van Maatschappelijk Werk en kwam er een landelijke regeling voor ‘maatschappelijk opbouwwerk’. Het achterliggende idee was dat een snel veranderende samenleving van impulsen moest worden voorzien om burgers bijeen te brengen en verantwoordelijkheid te laten nemen voor het gemeenschappelijke leven. De (inmiddels) Stichting Opbouw Drenthe stond hiervoor model.
In de jaren zeventig politiseerde dit op zichzelf neutrale opbouwwerk in een werksoort die actief de zijde koos voor bewoners en doelgroepen. Vooral in de stadsvernieuwing speelde het opbouwwerk een beslissende rol. Daarna – in de jaren tachtig en negentig – kwam de klad erin, bezuinigingen en reorganisaties van het welzijnswerk marginaliseerde het vak. Maar het laatste decennium is er duidelijk sprake van een herleving van de samenlevingsopbouw en het opbouwwerk.
In een sterk geïndividualiseerde samenleving voelt het gebrek aan gemeenschappelijkheid als gemis. Wie – zoals het beleid voorstaat – zorgzame buurten wil of het belang van de sociale basis predikt, kan eigenlijk niet om het opbouwwerk heen.
Publicatiedatum: 22-10-2024
Datum laatste wijziging :27-03-2025
29-03-2011 → Zo'n 14000 werknemers uit de welzijnssector betogen voor een vijfjarig CAO-akkoord met de regering. 
29-03-1943 → Commissie-Van Rhijn krijgt opdracht contouren te schetsen van de naoorlogse sociale zekerheid. 
29-03-2020 → Corona vergt ïn NL al meer dan 600 slachtoffers. In Italië heeft de pandemie 10.000 slachtoffers gemaakt. 
