2025 <center>1925 - 2025 - Canon Verslavingszorg Nederland, Details

NIEUW

(ideële mededeling)

Home
Overzicht
Toelichting bij deze Canon
Bestel de boekeditie
Biografisch portaal
Sociaal werker van het jaar
Nederland
Vlaanderen
Internationaal
- Internationale denkers
- History of Social Work
Publicaties + Podcasts
Webshop
Aandeelhouders
Extra

CANON-plein

Actueel

In 2025 bestaat het opbouwwerk 100 jaar. Gedurende dit jubileumjaar staan er tal van activiteiten in het teken van de geschiedenis van het opbouwwerk.

Zoek je een boek? Bezoek ons:

Deze canon is mogelijk gemaakt door de volgende maatschappelijke aandeelhouders:

2025 1925 - 2025
HONDERD JAAR OPBOUWWERK + SAMENLEVINGSOPBOUW

Op initiatief van het Historisch Centrum Sociaal Werk, de Canon sociaal werk, Krachtproef, socialevraagstukken.nl en de BPSW komen meerdere activiteiten in 2025 in het teken te staan van 100 jaar opbouwwerk – 1925-2025.

DOWNLOAD HET AFFICHE

P R O G R A M M A

DATUM	Activiteit*
2 januari Spotify YouTube	Release podcast: Paul Vlaar: een halve eeuw opbouwwerk - van stadsvernieuwing naar energietransitie Paul Vlaar (1952) begon in 1974 als opbouwwerker. Hij werkte in Leeuwarden, Groningen en Nijmegen en bij het NIZW/Movisie was hij verantwoordelijk voor de professionalisering en beroepsontwikkeling van het opbouwwerk. Hij is inmiddels gepensioneerd maar in Arnhem zeer actief bij de energietransitie in zijn buurt. Hij is ervan overtuigd dat er een enorme impuls van het opbouwwerk nodig is om de energietransitie uit het slop te trekken. #13 Canon-geschiedenis-podcasts Deel 1 van een miniserie podcasts over ’Honderd jaar opbouwwerk’
20 jan. 2025 12.30-13.30 MOVISIE Churchillaan 11 Utrecht	Herpremiere van de docufilm *Werken aan de samenleving* uit 1964 Deze vergeten film van de indertijd bekende cineast Theo van Haren Noman, gemaakt in opdracht van het Ministerie van Maatschappelijk Werk geeft een prachtig beeld van wat men na de oorlog met maatschappelijk opbouwwerk beoogde. De zwartwit-beelden zijn niet alleen uit historisch oogpunt interessant, maar raken opmerkelijk genoeg aan vraagstukken die ook vandaag de dag aan de orde zijn. De film wordt ingeleid door Jos van der Lans. ONDER VOORBEHOUD
11 febr. 2025 16.00-17.30 BPSW Leidseweg 80 Utrecht	Officiële opening van het Wil van de Leur-opbouwwerkarchief Voor een toelichting, zie het digitale deel van het archief op deze website. Met een rondetafelgesprek over de betekenis en de persoon van Wil van de Leur met een aantal mensen die nauw met hem hebben samengewerkt, waaronder Jim Schuyt.
2,3, 4 oktober Drenthe locatie volgt	Krachtproef 25 - in het teken van 100 jaar opbouwwerk Hoe onmisbaar is het opbouwwerk? Met veel aandacht voor de geschiedenis van Drenthe en het sociaal werk. Zoals: Stichting Opbouw Drenthe en de de koloniën van de Maatschappij van weldadigheid.
	MEERDERE ACTIVITEITEN VOLGEN BINNENKORT

* Wil je het A3-affiche ontvangen of meer weten over een van de activiteiten of je daarvoor aanmelden? Stuur dan een mail aan: info@canonsociaalwerk.eu

Meer lezen over de geschiedenis van het opbouwwerk?

Daarvoor kan je terecht bij de Canon samenlevingsopbouw, waarvan ook een boekeditie is verschenen. Maar ook in de gedigitaliseerde boeken, die vermeld staan in het literatuuroverzicht onder aan deze pagina. Een lijst van historisch relevante gedigitaliseerde boeken en publicaties vind je in het Wil van de Leur-opbouwwerkarchief.

Wil je verhalen uit de geschiedenis van het opbouwwerk beluisteren? Helemaal onderaan deze pagina tref je een verwijzing naar een aantal podcasts.

Toelichting - geschiedenis in vogelvlucht

In 1925 nam de Drentse Commissaris van de Koningin, J.T. Linthorst Homan, het initiatief tot oprichting van een speciale commissie ‘voor den Oeconomischen, Cultureel en Hygiënischen Opbouw van Drenthe’. Later werd dit de Vereniging voor den opbouw van Drenthe. De armoede in Drenthe was schrijnend en de Vereniging was ambitieus. Ze wilde het nijverheidsonderwijs stimuleren, kraam- en kinderzorg opzetten, gezinnen sociale begeleiding bieden en economische activiteiten aanmoedigen en ondersteunen. Daarmee stond ze aan de wieg van wat we opbouwwerk zijn gaan noemen: het opbouwen van de samenleving, het investeren in groepen mensen om zich te kunnen verheffen.

Na de Tweede wereldoorlog kreeg het opbouwwerk een impuls van het Ministerie van Maatschappelijk Werk en kwam er een landelijke regeling voor ‘maatschappelijk opbouwwerk’. Het achterliggende idee was dat een snel veranderende samenleving van impulsen moest worden voorzien om burgers bijeen te brengen en verantwoordelijkheid te laten nemen voor het gemeenschappelijke leven. De (inmiddels) Stichting Opbouw Drenthe stond hiervoor model.

In de jaren zeventig politiseerde dit op zichzelf neutrale opbouwwerk in een werksoort die actief de zijde koos voor bewoners en doelgroepen. Vooral in de stadsvernieuwing speelde het opbouwwerk een beslissende rol. Daarna – in de jaren tachtig en negentig – kwam de klad erin, bezuinigingen en reorganisaties van het welzijnswerk marginaliseerde het vak. Maar het laatste decennium is er duidelijk sprake van een herleving van de samenlevingsopbouw en het opbouwwerk.

In een sterk geïndividualiseerde samenleving voelt het gebrek aan gemeenschappelijkheid als gemis. Wie – zoals het beleid voorstaat – zorgzame buurten wil of het belang van de sociale basis predikt, kan eigenlijk niet om het opbouwwerk heen.

Publicatiedatum: 22-10-2024
Datum laatste wijziging :13-12-2024

Extra

Canon samenlevingsopbouw + boekeditie

De geschiedenis van het opbouwwerk is overzichtelijk opgetekend in de Canon samenlevingsopbouw, waarvan in 2021 ook een boekeditie is verschenen, samengesteld door Henk Krijnen en Jos van der Lans.

De boekeditie beoogt diepgang te geven aan de oplevende belangstelling voor burgerparticipatie, community organisation en opbouwwerk. Na decennia van individualisering, consumentisme en neoliberalisme groeit de behoefte aan collectiviteit en gemeenschapsvorming, en lijkt samenlevingsopbouw aan een tweede jeugd te beginnen.

Maar hoe zag die eerste jeugd er eigenlijk uit? Wanneer is die begonnen en wanneer is deze opgehouden? Deze Canon samenlevingsopbouw verhaalt in honderd rijk geïllustreerde pagina’s over de geschiedenis van samenlevingsopbouw en daarmee van het opbouwwerk in Nederland. Een bijzondere historie, rijk gekleurd en stevig gekruid door de tijdgeest. Maar gezien de recente revival ook een actuele geschiedenis, die niet eerder zo overzichtelijk is gepresenteerd. Een must read voor sociale professionals en beleidsmakers die de toekomst tegemoet wil treden en wil leren van het verleden.

De boekeditie kost € 15,- en is te bestellen via de Canon-webshop.

Literatuur

Harry Broekman (1987), innovatie in Sociale Drenthe. De ontwikkeling van de Stichting Opbouw Drenthe (1924-1972) Proefschrift. Uitgegeven als bijlage bij Mededelingen opbouwwerk nr. 56/57.
Margrith Wilke (2002), ’Voor den opbouw van Drenthe’ - Vrouwen, maatschappelijk werk en modernisering in Drenthe 1915-1951. Drentse Historische Reek 9, Uitgeverij: Koninklijke Van Gorcum / Stichting Het Drentse Boek. ISBN 9023238214.
Marta Dozy (2008), ’Het is altijd het beroep van de toekomst geweest.’ De beroepsontwikkeling van het opbouwwerk. Proefschrift. Uitgever: Walburg Pers. ISBN 97890306181.
Marcel Spierts (2014), De stille krachten van de verzorgingsstaat. Geschiedenis en toekomst van sociaal-culturele professionals. Amsterdam: Van Gennep. ISBN 9789461642455.
Jos van der Lans & Henk Krijnen (red.) (2021), Canon samenlevingsopbouw Vereniging Canon sociaal werk.

Aanvullend materiaal

Canon sociaal werk - BPSW - sociale vraagstukken.nl - Historisch Centrum SW (), Affiche (om zelf te printen of te verspreiden)

Video

PODCAST

YouTube, 22 augustus 2023 | CANON-podcast, aflevering 3 van de Canon-geschiedenis-podcast | over Piet Willems, in de jaren zeventig, tachtig en negentig legendarische opbouwwerker in Den Bosch.

PODCAST

YouTube, 22 september 2023. Canon-geschiedenis-podcast nr. 5 | Lukt het om het archief van opbouwwerk-voorman Wil van de Leur te behouden van een troosteloos einde bij het grofvuil?

PODCAST

Frans Soeterbroek maakte een fascinerende zesdelige podcastserie De ziel van het griftpark over de woelige geschiedenis voorafgaand aan de opening van dit populaire Utrechtse park in 1999. Op de plek van het park stond ooit een gasfabriek die verantwoordelijk was voor een van de grootste gifschandalen van Nederland. We horen over de strijd van de buurtbewoners voor het park en voor de sanering van de vervuilde grond. Het park had er nooit zo uit gezien zonder deze bijzondere geschiedenis, waarin opbouwwerkers een belangrijke rol hebben gespeeld.